Herman Melville’in 1853 yılında yazdığı bu öyküsünde Wall Street’te dairesi bulunan bir avukat anlatıcının ağzından yanında çalışan(!) Bartleby adındaki bir katibin sıra dışı pasif direnişi anlatılır.
Bartleby, bir gün patronun ona verdiği işi “Yapmamayı tercih ederim.” diyerek geri çevirir. Katibin bu sözle başlayan eylemsizliği kademeli olarak artarak devam eder. Zamanla patronun ona verdiği diğer işleri de aynı şekilde geri çevirir. Cevap vermek dışında konuşmaz. Zamanla cevap vermeyi de nadir olarak yapar. Dairede kalmaya başlar. Patron merhametli birisidir. Onu kovmak istemez, bu durumu Tanrının bir sınavı olarak görse de zamanla Bartleby’den kurtulmakla vicdanı arasında kalır.
Kitap,
