Ödül bir ceza mı diye düşünmeye başlamışsınızdır kitabın ismini görünce. Evet ödül bir cezadır. Bu kitabı okuyunca doğru bilinen yanlışlar listesinde ilk sıralarda yer alınması gerektiğini siz de göreceksiniz. Ödül'ü biz eğitimciler, ebeveynler ve çalışanlarına prim sistemi koyan patronlar kullanır. Kitap her açıdan ödülün zararlarını açıklamış. Ayrıca dünya çapında ünlü eğitimcilerin yapmış olduğu bilimsel araştırmalar sonucu ile de desteklemiş. Ödül her zaman çocukları motive etmede kullanıldı. Çünkü amaç çocuğun verilen işi yapması idi. Hangi amaçla yaptığı değil. Yani biz çocuğa ödül vadederek yaptığı işin aslında değersiz olduğunu, böylece o işi yapması sonucu bir ödül ile tolere ettiğimizi öğrettik. Örneğin ödevlerini yaparsan bilgisayarda oyun oynayabilirsin diyerek; oğlum/kızım, ödev aslında değersiz bir şeydir sen bunu ödül için yap, mesajını verdik. Veya çocuğun sevdiği bir işi yaparken ona bir ödül vadederek yine aynı şeyi yaptık. Örneğin resim yapan bir çocuğa aferin resmin çok güzel olmuş, bir resim daha yap sana çikolata alacağım derseniz çocuk bu sefer resmi içinden gelerek değil ödülü alabilmek için yapacaktır. Kısaca ödül çocuğun iç motivasyonunu öldürür daha da kötüsü dış motivasyona bağımlı hale getirir. Aynı zamanda ödül verilen çocuk bir süre sonra o ödülden de memnun olmaz. Çünkü artık onu tatmin etmiyordur, alışmıştır. Bu sebeple sürekli ödülün derecesini arttırmak gerekir. Bu da sürdürülebilir değildir. Patronlar ise çalışanlarının daha fazla üretim sağlaması için prim sistemini devreye koymuştur. Neticede prim de bir ödüldür ve rekabeti doğurur. Böylece çalışanlar hem birbirlerine olan desteği sağlamaz hem de ürettikleri malların kalitesininden ziyade sayısına bakar. Yapılan araştırmalar sonucu prim sisteminin mekanik bir iş olduğu için işe yaradığı ancak kişiler arası ilişkiler açısından ve değerler açısından( işçi defolu ürünleri göz ardı eder ve sadece rakamlara odaklanır. Patronun edeceği zarar umrunda değildir.) olumsuz sonuçlar doğurur. Dr. Özgür Bolat'ın ödül yerine bize önerdiği yöntem ise geri bildirimdir. Çocuklara bir şeyi zorla yaptıramayız. Önemli olan çocuğun bunu neden yaptığını anlamasıdır. Mesela olimpiyatlara hazırlanan biri sadece hocası olduğu zaman çalışıp olmadığında diyetine uymuyor ve antremanlarını yapmıyorsa durumu içselleştirmemiştir. Ama iç motivasyonu yüksek sporcular koşullar ne olursa olsun kendi isteğiyle hareket ederek yapar. Çünkü bir amacı vardır. Bunu yapan sporcular incelendiğinde ise sadece geri bildirim aldıkları ve hatalarını duzelttikleri görülmüştür. Bu her konuda böyle olmalıdır. Ödev yapan çocuk ödevi neden yaptığını bilmelidir. Ödev yapmayan çocuğun ailesi ise neden ödev yapmak istemediğini anlamalıdır. Malesef ki nedenlerden çok sonuçlara odaklanan bir toplum olarak bunu genelde gözardı ediyoruz ve kısa vadeli çözümlere ulaşıyoruz. Bunlar bize daha büyük bir sorun olarak geri dönmekten başka bir işe yaramıyor. Açıkçası öğretmenlik hayatıma başlamadan önce bu kitabı okuduğum için kendimi şanslı hissediyorum. Bir çok açıdan ödül kullanımını yararlı bulan biri olarak bakış açımın değiştiğini ve aslında ödülün zarardan başka bir işe yaramadığını görmüş oldum. Sözlerime Dr. Özgür Bolat'ın güzel bir tespiti ile noktalamak istiyorum; "malesef günümüzde gelişimin yerini başarı almış durumda. Aynı şekilde, öğrenmenin yerini not, keşfetmenin yerini ödev, eğitimin yerini diploma, bilgeliğin yerini okul, düşünmenin yerini bilmek, oyunun yerini oyuncak, oynamanın yerini yarışmak almıştır..."