Hiçbir şey büsbütün güzel değil, hiçbir şey yüzde yüz iyi değil, anlık mutluluklar uzuunca sancılı acılardan doğuyor... Sovyet devrimi esnasında ve sonrasında yaşananlar öylesine gerçek anlatılmış ki insanın içi sızlıyor. Epik bir üslubun yanında çok naif bir aşk hikayesi işlense de bunun olaylara gölge düşürmesine asla izin vermemiş yazar. Ayrıca aşk acılarını, ayrılıkları, birliktelikleri dramatize etmeden -tıpkı hayatta olduğu gibi- gelip geçen, hayatın sıradan işleri olarak alması da çok sahiciydi. İnsanlara adalet getirmek için, insanlara ‘demokrasi’ getirmek için, insanlara özgürlük getirmek için ne çok kanlar döküldü, ne çok çileler çekildi, ne nesiller feda olundu da bahsedilen bu kavramların kendilerinden hiçbir vakit haber alınamadı. Tıpkı kitabın sonundaki etkileyici şiirlerden birinde dediği gibi ne yazık ki ‘aydınlığa daha bin yıl var’ sanıyorum. Stalin’in Boris Pasternak’a nobel ödülünü alma iznini vermeme nedenini de anlıyoruz bu arada kitaptan zira her despot gibi gerçekleri duymaktan rahatsız olmuş olsa gerek. Ufuk açıcı, başarılı bir eser. Tavsiye ederim.
