"Ah, mutluluk ışığı sever, biz de dünyayı şen sanırız; ama sefalet kendini vakurca saklar, biz de sefalet yok sanırız."
Katip olarak işe alınan Bartleby sefaletin kendisidir. O bir varlıktan çok bir olguyu simgeler. Wallstreet'te geçimlerini sağlamak için çalışan memurları rahatsız eden o sefalet olgusudur. Ancak Melville'nin de söylediği gibi bu insanları rahatsız eden bu olgunun bencillikle çatışması değildir:
"Bunun hiç şaşmaz biçimde insan kalbinin kalıtsal bencilliği olduğunu ileri sürecek olanlar hata ederler. Daha çok, aşırı ve yapısal bir hastalığa çare bulma umutsuzluğundan gelir."
Gelgelelim ki kitabın anlatıcısı da bir insan değil, olgudur: İnsanlığın sefalete çare bulmadaki umutsuzluğudur.
Simgelerle dolu bir hikaye sunuyor bize Herman Melville.
