Spinoza'nın, aklımızın çizdiği ve ''hata'' paradoksuna düşmemize neden olan düşünme yolları üzerine değerlendirme yaparken buradan hareketle özgür iradeye, iyi ve kötünün aklımızdaki dengesine, düşünsel analizlerimizin yapısına, hatta insanı diğer canlılardan ayıran bir özellik olarak akıl üzerinden demokrasiye ve toplumsal düzenine atıfta bulunduğu, çok yönlü bir eser. Aslında bu eseriyle aklı ve düşünceyi her türlü dogma, önyargı ve hatadan kurtarmaya çalışırken olabildiğinde objektif ve özgür bir konumda tutabilmenin yollarını da çiziyor Spinoza. Özellikle özgür aklın ortaya çıkarılması için nitelikli bilginin edinilmesi gerektiğini, bilgiyi bilmenin de biliyor olmaktan çok bilmiş olmanın önemini işliyor kitabında. Aklın manipülatif yanını bilgisizlikten doğan önyargı, dogma gibi yargılardan aldığını ve bunlardan ne denli uzaklaşılırsa özgür düşünce için o denli uygun ortam hazırlanacağını düşünür. İnsanın kendinde yaşayacağı bu değişimi toplumsal yapıya da atfederek gelişimi ortaya koyar. Daha doğru ve gerçekten demokratik bir yapının ancak özgür akla sahip insanların oluşturacağı toplumla ortaya çıkacağını öngörür. Hatta bu konuda ''Yerleşik dinin rahatını kaçırmadan nasıl felsefe öğretilir bilmiyorum.'' diyerek özgür düşünceyi ortaya koyması için kurulan eğitim yuvalarının durumu üzerine yapmış olduğu eleştiri bu noktada fikir sahibi olmamız için yeterlidir diye düşünüyorum. Spinoza'nın artık olgunluk döneminin başlangıcı olan bu kitap geliştirdiği tezleri ve felsefesinin izdüşümlerini de barındırıyor. İnsanın birtakım duygulara ve duygulanımlara sahip bir canlı olduğunu ve bu nedenle yanlışa götüren fikirlere sahip olduğunu düşünür Spinoza. Bu yönüyle Nietzsche'yi oldukça etkilemiş ve ortaya koyduğu, kitapta da göreceğiniz üzere Nietzsche felsefesinin özü olan yaklaşımı da üstinsan şekliyle okumak mümkün olacaktır. Felsefe dünyasında her ne kadar Descartes bir milat olarak kabul edilse de aslında milat Spinoza'dır. Tabi bu kabul sistem olumlayıcı şekliyle değerlendirildiği için bugün Descartes konuşuluyor olsa da konu özelinde fikir sahibi her insan Spinoza etkisini doğrudan hisseder. Mesela bu konuda da Spinoza'nın haklılığı bir kez daha ortaya çıkıyor. Gerçek bilgiyi bilmeden edinilen bilgi bilgisizliğin devamıydı. Kişi bildiğini sanmaktaydı sadece. Gerçek bilgiye ulaşan kişi ancak önce kendinde sonra toplumda gerçek bir değişime neden olabilir. Her yönüyle Spinoza okunması gereken ve anlaşılması gereken bir filozof. Bu eserin de oldukça faydası dokunacaktır. Keyifli okumalar.

Anlama Yetisinin Düzeltilmesi Üzerine İncelemeBaruch Spinoza · Dost Kitabevi · 2015626 okunma

·

309 görüntüleme

Bu yorum görüntülenemiyor

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.