Yalnız en tipik birkaç noktayı hatırlayalım: İkinci Meşrutiyet devrimcilerini Osmanlı derebeyi artıklarının kucağına düşürmek için Batılı devletler, kapitülasyonlar manivelâsıyla İttihatçıların başlarına açtıkları siyasi gailelerden faydalandılar. Birinci Cumhuriyet devrimcilerimize siyasi basınç [baskı] oyunu oynayamayan aynı devletler, iktisadi hulûl (Girme, dâhil olma, içine gizlice giriş. Birinin veya birkaç kimsenin sevgi ya da güvenini kazanmak, içlerine onlardan görünüp girmek.) politikası yoluna gireceklerdi. Bunu en feci şekilde belirten jest, Lozan Antlaşması’nda kapitülâsyonların kaldırıldığı gün, Lord Curzon tarafından yapılmıştır. Lord, salondan çıkarken koluna girdiği İsmet Paşa’ya:
- “Mutlak istiklâl için boşuna uğraştınız. Bu (baş ve şahadet parmaklarını birbirine sürtüp göz kırparak) para bizde oldukça er geç kucağımıza düşecek değil misiniz?” demişti.
Bugün, Birinci Cumhuriyet partilerinin sonuçlarına bakarken ister istemez o jest gözümüzde büyüyor. Ve İkinci Meşrutiyet devrinin meşhur partileriyle Birinci Cumhuriyet devrinin meşhur partileri arasındaki kader benzerlikleri bu açıdan insanı şaşırtıyor: Meşrutiyetin “İttihat ve Terakki Fırkası” Birinci Cumhuriyetin
Cumhuriyet Halk Partisi’dir; Meşrutiyetin “Hürriyet ve İtilâf Fırkası” da Demokrat Parti’dir.
·
6 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.