red john: Güneş’ten 2,5 milyon kat parlak yıldız kayboldu 2019’da bilim insanları, Güneş’ten milyonlarca kat daha parlak olan büyük kütleli bir yıldızın iz bırakmadan kaybolmasına tanık olmuştu. Astrofizikçilerden oluşan bir ekip, kayıp yıldız vakası üzerine çalışmalarını yakın zamanda tamamladı. Sundukları olası açıklamalar arasından...

Güneş’ten 2,5 milyon kat parlak yıldız kayboldu 2019’da bilim insanları, Güneş’ten milyonlarca kat daha parlak olan büyük kütleli bir yıldızın iz bırakmadan kaybolmasına tanık olmuştu. Astrofizikçilerden oluşan bir ekip, kayıp yıldız vakası üzerine çalışmalarını yakın zamanda tamamladı. Sundukları olası açıklamalar arasından sürprizli bir açıklama öne çıkıyor: Büyük kütleli yıldız ölmüş ve süpernova patlaması yaşamadan kendi içine çöküp karadeliğe dönüşmüş olabilir. Ama böyle bir yıldız intiharının eşi benzeri yok. Araştırmacı Jose Groh, “Yakın evrenin en büyük kütleli yıldızlarından birinin yavaşça karanlığa karıştığını tespit etmiş olabiliriz.” diyor. Çalışmanın baş yazarı Andrew Allan ise “Tespitimiz doğruysa bu, böyle devasa bir yıldızın hayatını bu şekilde sonlandırdığının ilk doğrudan tespiti olacak.” diyor. 75 milyon ışık yılı uzaklıktaki Kova takımyıldızında bulunan söz konusu yıldız, 2001-2011 yılları arasında iyi bir şekilde incelendi. Bu yıldız mükemmel bir “mavi ışık değişeni” (LBV) örneğiydi. LBV’ler, ömrünün sonuna yaklaşan ve öngörülemeyen parlaklık değişimleri © ESO/L. Calçada gösteren büyük kütleli yıldızlar. Bunun Gizemli bir şekilde kaybolan mavi ışık değişeni (sanatçının tasviri) gibi yıldızlar nadir görülüyor ve şimdiye kadar evrende sadece birkaç tanesi keşfedilebildi. 2019’da Allan ve meslektaşları, bu LBV’nin evrimini daha iyi anlamak için Avrupa Güney Gözlemevi’ndeki Very Large Telescope’u kullanacaklardı ki yıldızın tamamen ortadan kaybolduğunu fark ettiler. Normalde Güneş’ten çok daha büyük yıldızlar ömürlerinin sonuna gelince muazzam bir süpernova patlamasıyla patlar. Bu patlamalar, uzun ışık yılları boyunca her yöne uzanan iyonize gaz ve güçlü radyasyon yaydıkları için kolayca fark edilirler. Patlamanın ardından geriye kalan yıldız maddesinin yoğun çekirdeği, karadeliğe veya nötron yıldızına dönüşebilir. Bunlar uzayın en büyük ve gizemli nesnelerinden ikisi. Ancak kayıp LBV böyle bir radyasyon yaymadan sırra kadem bastı. Gizemi çözmeye çalışan araştırmacılar, 2002 ve 2009 yıllarında yapılan eski gözlemleri incelediler. Yıldızın bu süre zarfında güçlü bir patlama dönemi geçirdiğini, çok büyük miktarda yıldız maddesini normalden çok daha hızlı püskürttüğünü keşfettiler. LBV’lerin yaşlılık döneminde bunun gibi çok sayıda patlama yaşanabiliyor. Bu patlamalar yıldızın normalden çok daha fazla parlamasına neden oluyor. Söz konusu patlama muhtemelen 2011’den sonra sona erdi. Bu durum, önceki gözlemler sırasında yıldızın neden bu kadar parlak göründüğünü açıklayabilir. Yine de yıldızın kaybolmasına neden olan patlamadan sonra ne olduğunu açıklamıyor. Bunun bir açıklaması, yıldızın patlamadan sonra parlaklığını önemli ölçüde yitirmesi ve ardından kalın bir kozmik toz perdesiyle daha da gizlenmesi olabilir. Eğer durum gerçekten buysa yıldız gelecekteki gözlemlerde yeniden ortaya çıkabilir. Daha tuhaf ve daha heyecan verici açıklamaysa şöyle: Yıldız, patlamadan sağ kurtulamadı ve süpernovaya dönüşmek yerine kendi içine çökerek karadeliğe dönüştü. Ekip, bunun nadir bir olay olacağını kabul ediyor. Yıldızın kaybolmadan önceki tahmini kütlesi göz önüne alındığında, kütlesi Güneş’in 85 ila 120 katı büyüklüğünde bir karadelik yaratmış olmalı. Ancak bunun görünür bir süpernova olmadan nasıl gerçekleşebileceği hâlâ belirsiz. Yanıt bulmak için yıldızın galaksisi üzerinde daha fazla gözlem yapılması gerekiyor.

Sayfa 12Kitabı okudu

How It Works Türkiye - Sayı 23 How It Works Türkiye

6 görüntüleme

Mehmet

@Acemiokurr ·

20 Eylül 2020 14:35

İşin ilginci bütün bunlar 75 milyon yıl önce oluyor ve biz anca gözlemleyebiliyoruz

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

red john