Kitabı yaklaşık 5 ay kadar önce okudum.Bu kadar muazzam kitaplar okurken herkesin elinde bir kalem bulundurması lazım.Bu romanda da altını çizdiğim yerler var.Bu yerler bence kitabın ana düşüncesini açıklıyor.Beş ay kadar önce okuduğum bir kitabın ana düşüncesini çizdiğim yerler sayesinde hiç unutmuyorum.Dostoyevski'nin bu romanında altını çizdiğim yerleri belki 10 kez okumuşumdur.İnceleme biraz uzun olabilir fakat bu yazıyı okuduktan sonra kitaba daha farklı bir pencereden bakıp Raskolnikov'un cinayeti hangi düşünceye dayanarak işlediğini öğrenebilirsiniz.Şimdi haddim olmayarak onlardan biraz bahsetmek istiyorum. Hatırlarsanız Raskolnikov'un 'Periyodiçeskaya Reç' gazetesinde bir makalesi yayımlanıyor.Raskolnikov bu gazetede yazdıklarını Porfiriyin konuyu açması üzerine açıklıyor.Ve bence Raskolnikov işlediği cinayeti de makalesinde yazdığı düşüncesine inanarak yapıyor.Bundan zaten ileri ki sayfalarda da Sonyaya cinayeti neden işlediğini itiraf ederken bahsediyor.Raskolnikov insanları 'olağanüstü insanlar' ve 'sıradan insanlar' olarak 2 ye ayırıyor.Bu iki ayrımı şöyle açıklıyor:"Benim insanları 'olağanüstüler' ve 'sıradan olanlar' diye sınıflandırmama gelince;bunun biraz keyfi bir sınıflandırma olduğunu kabul ederim Zaten kesin sayılar üzerince durmuyorum.Ben öne sürdüğüm ana düşünceme inanıyorum.Bu düşünceye göre insanlar doğa yasaları gereğince iki bölüme ayrılırlar,aşağı sınıf(sıradan insanlar),ki bunların asıl görevleri,kendileri gibi olanların çoğalmasını sağlamak,bu işin aracı olmaktır.Bir de kendi çevrelerine yeni bir söz söylemek yetenek ve dehasında olan insanlar sınıfı vardır.Doğaldır ki bu bu arada sınırsız sayıda ara bölümle olabilir.Ama bu iki bölümün ayırt edici çizgileri bir hayli keskindir.Birinciler yani kendileri gibi olanların çoğalmasına araç olanlar,doğaları gereği tutucu ve uysaldırlar.Bence de bu insanlar uysal olmak ve boyun eğmek zorundadır.Bu onların görevidir ve bunda onlar için küçük düşürücü bir durum söz konusu değildir.İkinci sınıfa gelince,sürekli olarak yasaları çiğnerler,yıkıcıdırlar ya da yeteneklerine bağlı olarak buna yatkındırlar.Bunların işledikleri suçlar,doğaldır ki,son derece çeşitli ve görelidir;ama büyük çoğunluğu,birbirinden apayrı nedenler ileri sürerek bugünün daha iyi şeyler adına yıkılmasını ister.Bunlar idaellerini gerçekleştirmek için gerekirse,cesetlerin ve kan göllerinin üzerinden atlama atlama iznini kendilerine gönül rahatlığıyla verebilirler."Dostoyevki bu dediklerini Newton ve Keplerle örneklendiriyor:"Bana göre Kepler ya da Newton'un buluşlarını,fark gerekçeler yüzünden bu buluşların ortaya çıkmasına engel olan,bunların yolunu tıkayan bir,on,yüz ya da daha çok kişinin hayatları feda edilmeden insanlık öğrenemeyecekse;Newton'un bu buluşu tüm insanlığa ulaştırabilmek için bu kişileri ortadan kaldırmaya hakkı vardı,hatta bunu yapmak zorundaydı." Dostoyevski daha Hz.Muhammed ve Napolyondan örnekler veriyor:"En eskilerden başlayıp,Likürg,Solon,Muhammed,Napolyon ve sonrakilerle sürüp giden;insanlığın tüm kurucalırının,yasa kurucularının,başka hiç bir nedenle değilse bile,yanlızca yeni yasalar koydukları,böylece de,toplumun kutsal saydığı,babadan kalma eskli yasaları çiğnedikleri için için,istisnasız hepsi birer suçluydular.Doğaldır ki bunların hepsi deallerine yardım olacaksa kan dökmekten -hatta bazen eski yasalara sadık kalmaktan başka suçu olmayan,tümüyle suçsuz insanların kanını dökmekten-geri kalmamışlardır.Hatta asıl olağanüstü sayılacak şey bu iyiliksever,bu kurucu,yasa koyucu insanların çoğunun birer kan dökücü olduğudur."Raskolnikov da idaellerini gerçekleştirmek için bu cinayeti işledi.Bu fikrini de şöyle açıklıyor:"Büyükler bir yana,tolum içinde birazcık sivrilen,yani topluma birazcık söyleyecek yeni şeyleri bululanlar,doğaları gereği -tabii kimi az,kimi çok birer suçlu olmak zorundadırlar.Aksi halde zaten sivrilmelerine olanak yoktur." Raskonikov savunduğu bu fikirler üzerine cinayet işler.Kitabın asıl ana düşüncesi bence budur.Doğrudan olarak kitaptaki ana düşünceleri Dostoyevski'nin ağızından yazdım.Bununla ilgili olarak sorulan sorulara Raskolnikov tekrar karşılık veriyor.Kitabın devamında bulabilirsiniz.Son olarak Raskolnikov'un yazdığı şu satırla yazımı bitirmek istiyorum:"Birinci sınıftakiler(sıradan insanlar) bugünün,ikinci sınıftakiler ise yarının efendileridir.Birinciler dünyayı korurlar ve onu sayıca çoğaltırlar,ikinciler(olağanüstü olanlar) dünyayı hareket ettirirler ve onu bir amaca doğru götürürler."

Suç ve CezaFyodor Dostoyevski · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 2022159,4bin okunma

·

3 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Mehmet Akif ÖĞÜT