Victoria dönemi edebiyatına dahil edilen ve dönemin sonlarına doğru yazılan Adsız Sansız Bir Jude, belki de İngiliz yazar/şair Thomas Hardy’nin artık toplumsal hiyerarşi kurallarına tahammül edemediği son noktadır. Nasıl kurallardan mı söz ediyoruz? Victoria döneminin kendi içindeki ikiyüzlü tutumunu sümen altı etmeye çalışırcasına toplumun, kadının rolleri ve evlilik kurumu üzerinde dikte ettiği kurallar başta olmak üzere birey olma haklarını yok etme pahasına toplumsal baskıların insanları diledikleri hayatı yaşamaktan alıkoyan bütün kurallar. Çünkü Hardy bilir ki bir duvar işçisi dilerse Oxford’a gidip hayalini kurduğu eğitimi almalıdır, genç bir kadın karşı cinsten ya da üst kademeden (ve aynı zamanda karşı cinsten) hiç kimseye boyun eğmeden kendi ayakları üzerinde durarak kendine bir kariyer edinebilmelidir ve çiftler evlilik kurumunun yaptırımı altında bile olsalar kendi aralarındaki ilişkinin tanımını kendileri yapabilmelidirler (modern çağın evlilikleri gelmesin aklınıza, 19. yüzyıl İngilteresi’nin kilise kurallarıyla yapılan kadının erkeğe hizmetinden teşekkül evliliklerinden bahsediyorum). Bu saydıklarım, tabii ki romanın ana karakterleri Jude ve Sue’nun bir türlü gerçekleştiremedikleri ve çok uğraşmalarının sonunda da kendi felaketleriyle sonuçlanan istekleri ve hayalleri. Öte yandan, orijinal adı Jude the Obscure (belirsiz) olan romana daha dikkatli baktığımızda, “sınıfsal” olarak belirsiz karakterlerin hikâyesinin anlatıldığını görüyoruz ve tabii ki hemen soruyoruz: Üst sınıfın temsilcisi olan insanlar da benzer zorluklar yaşarlar mıydı, yoksa bütün bunlar sadece “belirsiz” yani “sokaktaki adam”, “adsız sansız” ya da “sade vatandaş” oldukları için mi onların başına geldi? Romanda, toplumsal “başarı” ve statü elde etmiş karakterlerin portrelerine baktığımızda aslında bulundukları noktaya nasıl geldiklerine ve hak edip etmediklerine dikkat etmemizi ister yazar. Ana karakterlerin geçtiği evreler ve sonunda tecrübe ettikleri değişim de yine ağır bir toplumsal eleştiriyi en sert ve ümitsiz haliyle gözler önüne serer. Hardy, o dönemde kimsenin duymak istemediğini bağıra bağıra söylemiştir; kimsenin görmek istemediğini apaçık göstermiştir. Romanın yayınlanmasının ardından birçok “elit” çevreden aldığı olumsuz tepkilerle Hardy’nin romancılık kariyeri sona ermiştir. Buradan da açıkça görülür ki doğruyu söyleyenler susturulup ikiyüzlü düzen aynen devam ettirilmiştir. Çabalamanın, yenilmişliğin, ümitsizliğin, saf aşkın karşısındaki düzenbaz aşkın, toplumsal baskının etkilerinin tadına doyulmaz bir anlatımla dile getirildiği bir klasik eser okumak isterseniz bu romanı mutlaka tavsiye ederim.

Adsız Sansız Bir JudeThomas Hardy · İletişim Yayınevi · 20141,140 okunma

·

37 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Nur