Covid-19 ve plastik salgınıCOVID-19’un Başka Bir Sonucu: Plastik Salgını yazısı çevre bilinci adına güzel bir yazi idi.
Ayın bilim haberlerinde de güzel gelismeler vardi.
Acıyı hisseden yapay deri haberi, muhtesem soguk ahsap maddeler, geri dönüşen plastik haberleri insanlıgin gelecegi adina önemli haberlerdi.
Son yıllarda dünya genelinde plastik kullanımıyla ilgili bazı kısıtlamalar ve kurallar getirilmişti. Plastik kirliliğinin ve doğadaki plastik birikiminin azaltılmasına yönelik pratikte
uygulamaya konulan birçok kısıtlama ve tedbir COVID-19 küresel salgını ile birlikte bir
süredir askıya alınmış durumda. Bugünlerde koronavirüsün bulaşmasına ilişkin endişeler nedeniyle plastik kullanımının artışına yeniden tanıklık ediyoruz. Maskeler, eldivenler, pet şişeler, dezenfektan şişeleri, poşetler ve tek kullanımlık diğer plastik ürünler…
Koronavirüsün başladığı ilk aylarda, pandeminin çevresel etkisine dair gözlemler kirlilikten arınmış mavi gökyüzü, karbon emisyonlarındaki azalma ve doğanın iyileştirilmesi
şeklindeydi. Ama gözden kaçan bir nokta vardı: Plastik salgını... Özlem Ak bu ayki yazı-
sında küresel salgının çevre üzerindeki olumlu-olumsuz etkilerini ve son zamanlarda
gündemde olan salgın kaynaklı plastik kirliliğinin tüm detaylarını gözler önüne seriyor.
Geçtiğimiz Ağustos ayında hepimizi gururlandıran bir gelişme yaşandı. Türkiye'nin
ilk milli sondaj gemisi Fatih, Karadeniz’de 320 milyar m3
lük bir doğal gaz kaynağı tespit
ederek büyük bir başarıya imza attı. “Türkiye’nin Enerji Kaynağı Arayışındaki En Büyük
Keşfi” başlıklı yazımızda bu keşfin öyküsünü ve Türkiye’nin denizlerdeki enerji filosunu
sizlerle paylaşıyoruz. Derman Dondurur da “Derin Denizlerde Fosil Yakıt Arama: Yer Altı-
nı Sarsmak” başlıklı yazısında derin denizlerde fosil yakıt arama, bulma, sondaj ve üretim
süreçlerini detaylı bir şekilde anlatıyor. Ayrıca bu ay dergi eki olarak verdiğimiz “Enerji”
posterinde yenilenebilir ve yenilenemez enerji kaynaklarını ele alıyoruz. Bununla birlikte, yüz binlerce genç mucidi bir araya getiren TEKNOFEST’te gerçekleştirilen ve heyecanın doruklara yükseldiği TÜBİTAK yarışmalarını da sizler için derledik. Mahir Ocak
ise bu ayki “Dünyayı Uzayın Soğuğuyla Serinletmek” yazısında süper soğuk malzemelerden bahsediyor. Ali Sinan Sertöz Bilim ve Teknik dergisindeki matematik serüvenine
“Kaç Tane Asal Sayı Var?” yazısıyla devam ediyor. “Venüs Atmosferinde Keşfedilen Fosfin,
Yaşam Kanıtı mı?”, “Sıvı Karışımları Buharlaşırken Yüzeylerde Farklı Birikim Desenleri
Oluşturuyor” ve “Güneş ve Havadan Sıfır Karbon Salımlı Uçak Yakıtı” başlıklı yazılarımızı
da zevkle okuyacağınıza eminiz.
İçindekiler
TÜBİTAK Yarışmalarıyla Her Yıl
TEKNOFEST’te Heyecan Doruklara
Yükseliyor
Özlem Kılıç Ekici
İki yıldır ziyaretçi rekorları kıran ve dünyanın en
büyük Havacılık, Uzay ve Teknoloji Festivali olan
TEKNOFEST yüz binlerce genç mucidi bir araya
getirdi. TÜBİTAK bu yıl da birbirinden heyecanlı
yarışmalar ve etkinliklerle festivaldeki yerini aldı.
44
Derin Denizlerde Fosil Yakıt Arama:
Yer Altını Sarsmak
Derman Dondurur
Derin denizlerde petrol veya doğal gaz arama
süreci, doğanın bizler için üretip sakladıklarını
ortaya çıkarmak için doğaya karşı yapılan bir
meydan okumadır, yerin altındakileri ararken
teknolojinin sınırlarını zorlamaktır. Peki, yüzlerce
metre derinlikteki denizlerde, deniz tabanının
binlerce metre altındaki hidrokarbon birikimleri
nasıl bulunur, nasıl çıkarılır, işlenir ve sonunda
tüketiciyle buluşturulur?
72
Kaç Tane Asal Sayı Var?
Ali Sinan Sertöz
Asal sayıların sonsuz tane olduğunu hepimiz
biliriz. Bunun tersini yani asalların sonlu sayıda
olduğunu düşünelim. Bu durumda bildiğimiz
bütün asalları çarpar ve bulduğumuz sonuca da
bir eklersek elde edeceğimiz sayının bildiğimiz
hiçbir asal tarafından bölünemediğini görürüz.
Oysa ki her sayı bir asala bölünmeli. Bu çelişki
bize asalların sonsuz olduğunu kanıtlar
Bilim ve Teknik ile
Büyüdüm!
Özlem Ak
6
Haberler
14
Venüs Atmosferinde
Keşfedilen Fosfin,
Yaşam Kanıtı mı?
Faruk Soydugan
24
Bilim Çizgi
Kuantum Dolanıklık
1. Bölüm
Sinancan Kara
26
COVID-19’un Başka Bir
Sonucu: Plastik Salgını
Özlem Ak
COVID-19 hastalığı dünya
çapında yayılmaya devam
ederken, tıbbi ve plastik
atıkların milyarlarca
kişi tarafından ayrım
gözetmeksizin yanlış bertaraf
edilmesi hızla küresel bir
sorun hâline geliyor. Hijyen
endişeleri ile tek kullanımlık
plastik malzemelere ve
maskelere olan talep yoğun
plastik tüketimine neden
oluyor.
36
Tekno-Yaşam
Gürkan Caner Birer
40
Türkiye’nin Enerji Kaynağı
Arayışındaki En Büyük
Keşfi
Özlem Kılıç Ekici
Türkiye’nin ilk milli sondaj
gemisi Fatih, Karadeniz’de
320 milyar m3
lük bir doğal
gaz kaynağı tespit ederek
büyük bir başarıya imza attı.
Bu kaynak Türkiye tarihinde
gerçekleştirilmiş en büyük
keşif olarak nitelendiriliyor.
56
Merak Ettikleriniz
Mesut Erol
58
Sıvı Karışımları
Buharlaşırken Yüzeylerde
Farklı Birikim Desenleri
Oluşturuyor
Tuncay Baydemir
60
Dünyayı Uzayın
Soğuğuyla Serinletmek
Mahir E. Ocak
Bir süredir araştırmacılar
çevresinden aldığı ısıyı
uzaya gönderen boyalar,
plastikler ve hatta ahşap
malzemeler üretiyorlar. Enerji
tüketmeden sıcaklığını düşük
tutmayı başaran bu süper
soğuk malzemelerin yakın
gelecekte elektrikli soğutma
sistemlerinin yerini alacağı
tahmin ediliyor.
70
Güneş ve Havadan Sıfır
Karbon Salımlı Uçak Yakıtı
İlay Çelik Sezer
82
Doğa - Fauna
Amerika Kıtasının
Vahşi Kedisi Puma
Bülent Gözcelioğlu
84
Düşünme Kulesi
Ferhat Çalapkulu
86
Satranç
Kıvanç Çefle
89
Ayın Sorusu
(Matematik)
Azer Kerimov
90
Gökyüzü
Faruk Soydugan
94
Zekâ Oyunları
Emrehan Halıcı
96
Yayın Dünyası
İlay Çelik Sezer
EkPOSTER: Enerji