Devlet, Ütopya edebiyatı kitaplarından en önemlilerinden birisi ve ilki olarak kabul edilen bir eser. Sokrates ve arkadaşlarının diyaloglarından oluşan bu kitap öğrencisi Platon tarafından yazılmıştır. Mükemmel ve ideal devlet ütopyasını anlatan güzel bir felsefe kitabı.. Yazıldığı tarih eski olmasına rağmen bu güne ilişkin ders alınması gereken çok şeyi içinde barındırıyor. Okumalı hatta bazı bölümleri birden fazla okumalı. Tavsiye ediyorum. Sokrates,“İyilik,eşitlik,güçlülük,doğruluk ve haklılık” gibi kavramlarını tahlil ederek ideal bir devlet yapısı nasıl olmalı,yöneten ve yönetilenler nasıl belirlenmeli?sorularının cevaplarını bulmaya çalışmış. Ona göre ya devlet adamının filozof yada filozofun devlet adamı olması gerekiyordu. Herkesin başa geçme hakkı olmakla birlikte başa geçen en değerli ve en akıllı yurttaş olmalıydı. Devletin iyi kurulması için sahip olması gereken değerleri ;bilgelik,yiğitlik,ölçülülük ve doğruluk olarak sıralanmıştır. Eserde, devlette kadının yeri,yargıçların seçimi,evlilik,çocuk yapma,bilim,sanat, koruyucular(askerler),filozofların durum ve eğitimi gibi hususlar belirli benzetmelerle detaylı olarak anlatılıyor. Devlet düzenlerini ; aristokrasi,timokrasi, oligarşi,demokrasi ve zorbalık olarak beşe ayırıyor ve düzenlerin birbirine nasıl dönüştüğünü çarpıcı bir şekilde anlatıyor. Demokrasiden zorbalığa geçişi şöyle özetler: “Halkın başına geçen adam(seçimle), çokluğun kendine kul köle olduğunu görünce yurttaşların kanına girmeden edemez,lekeleme yolunu tutar,onu bunu suçlandırıp mahkemelere sürükler, bu arada halka borçlarını bağışlayacağını ve topraklarını yeniden dağıtılacağı umudunu verir.” Diğer alıntılar: “İnsan kendi hayatını yönetmelidir, iyiyle kötüyü, doğruyla eğriyi ayırt etmesini öğrenip hem kendini hem başkalarını adam etmelidir.” “Her yönetim kanunlarını işine geldiği gibi koyar.” “Doğruluk güçlünün işine gelendir.” “Bir devlette başa geçenler başa geçmeyi en az isteyenler oldu mu diriliğinde düzeninde en iyisi var demektir.” “Kendi yararlarına düşkün açgözlüler başa geçer başa geçmeyi keselerini doldurmak için bir yol sayarlarsa orada artık iyi bir düzen arama.” "İnsanlar kötülüğe akın akın gider, kolay ulaşır ona. Yolu düz, yeri yakındır kötülüğün. İyiliğin önüneyse, alın terini koymuş Tanrılar." "İçindeki tarlayı işle ve orda soylu düşünceler yetiştir." “Değerli insan kendine yeter, tek başına yaşamın tadına varabilir. Herkesten daha az arar başkalarını.” “Müzikle jimnastiği en güzel şekilde uzlaştıran ve onları insana en ölçülü şekilde veren insan, işte asıl düzen ustası odur.” “Eğitim ve öğretim dedim yurttaşlarımızın kafası iyi bir eğitimle aydınlanmışsa bütün bu meseleleri çözer” "İnsanlar, birbirlerine haksızlık ede ede haksızlığa uğraya uğraya, birinin tadını, ötekinin acısını duymuşlardır. Haksızlığa uğramaktan sakınamayacaklarını, haksızlık etmeyi de her zaman, beceremeyeceklerini anlayınca, bir anlaşmaya varmayı düşünmüşler, kanun koymuşlar, kimse haksızlık etmeyek, haksızlığa uğramayacak diye. Kanunun buyurduğuna, kanuna uygun olana da doğru demişler. İşte doğruluğun kaynağı, özü budur. Doğruluk, en iyi şeyle en kötü şeyin ortasında, yani haksızlık edip ceza görmemekle, haksızlığa uğrayıp öç alamamanın tam ortasındadır. Ona değer verdiren, insanın hep haksızlık etmeye gücü yetmemesidir." "Bizi dizginleyen,yumuşatan,düşündüren tarafımız uykuya daldı mı,tıka basa yiyip içmiş hayvan tarafımız (hepimizin içinde hayvanca,dizginsiz bu istekler vardır) silkinip kalkar ayağa boş bulduğu meydanda at oynatmaya,dilediğini yapmaya yeltenir. Hiç bir hayası ölçüsü kalmaz. Dökmeyeceği kan,yemeyeceği halt kalmaz" "Sağlığı,sağduyusu yerinde birisi isteklerini ne aç bıraksın ne de tıka basa doyursun. ne coştursun ne de küstürsün onları, aklını karıştırmasınlar." "Bu iki yanını(öfke ve istekler) yatıştırdıktan sonra ki ferahlığa ulaşır"

DevletPlaton (Eflatun) · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 201926,7bin okunma

·

22 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

İsmail Hakkı Eröz