''Bilinçaltı'' kavramından ilk bahseden kişi olan Friedrich Nietzsche'nin psikanaliz perspektifi oldukça derin olmakla birlikte Freud'un Nietzsche psikanalizinden etkilenip etkilenmediği üzerine ciddi sorgulamaların da olduğunu hatırlatarak, yine Nietzsche'nin ortaya koyduğu ve Freud'un detaylarıyla daha sonradan açıkladığı ''ressentiment'' kavramı üzerinden kitap içeriğini anlatmak doğru olur diye düşünüyorum. Ressentiment, Nietzsche'nin Ecce Homo adlı kitabında geçen bir kavramdır. Türkçeye Hınç olarak çevrilmiş olmasına rağmen daha geniş bir anlam yüklüdür. Çünkü ressentiment, hınç gibi bireysel olarak hissedilebilen bir psikolojik durum değil, yönetilmekte olan ve yönlendirilen kitlelerin içine düştüğü psikolojik durumdur. Bugün, kitleler ve toplumlar tokyekün bunu hissediyorlar mı? Elbette hayır ancak kalabalığa dayatılan bu sürü ahlakı dayatmasına karşı çıkan ve bundan rahatsız olan grupların içine düştüğü durum demek daha doğru olacaktır. Karşı çıkan bu grup ve kitlelerin iktidara, yönlendirene, egemen olana karşı, hedeflerinden saparak besledikleri intikam alma güdüsünün tam olarak karşılığıdır. Nietzsche'nin güç istenci kuramının psikolojik altyapısını da ressentiment oluşturmaktadır. Scheler de kitabında ressentiment merkezli hem psikolojik hem de sosyolojik incelemeler ve tespitlerde bulunmuştur. Ancak hınç olarak tabir ettiğimiz ressentiment'in çözümü noktasında biraz eksik kalmış diyebilirim. Kitaba dair tek eleştirim bu olabilir. Bunun dışında oldukça nitelikli bir eser ortaya çıkarmış Scheler. Hınç duygusunun yok edilmesi konusuna ise insanın kendi kabuğunu kırarak gelişmeye ve haliyle yine Nietzsche'nin tespitiyle üstinsan'a evrilmesi, bunun için de yaratıcı trajik insan olarak yaşamı sürdürüyor olması gerekmektedir ki bu düzeydeki diğer psikolojik durumlar karşısında ayakta kalabilsin. Kitap çok öğretici olmakla birlikte bir çok alan üzerinden konuya eğildiği için de oldukça saran bir akışa sahip. Keyifli okumalar diliyorum.

HınçMax Scheler · Alfa Yayınları · 201562 okunma

·1 alıntı·

171 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Uğur De Molinari