12. yüzyılda Endülüslü İşraki düşünür İbn Tufeyl'in yazdığı Hay Bin Yakzan ya da Esrarü'l-Hikmeti'l-Meşrikiye, "ilk felsefi roman" ve ilk "robinsonad" edebi eser olma özelliği taşıyor. Tanpınar'ın deyişiyle "Müslüman aleminin tek romanı." 14. yüzyıldan başlayarak belli başlı Avrupa dillerine çevrilmiş, birçok düşünür ve yazar üzerinde etkili olmuş bir yapıt. Rousseo'nun Emile'ine, Thomas More'un Ütopya'sına, Daniel Defoe'nun Robinson Crusoe'suna Hay Bin Yakzan'ın çocuğu gözüyle bakılmıştır. Spinoza da, kendi felsefesini kurarken büyük ölçüde yararlanmıştır. Bu kadar büyük bir yapıta Doğu, özellikle de Osmanlı'nın ilgisiz kalması oldukça düşündürücüdür. Üzerinde büyük etkileri olan Robinson Cruose defalarca Türkçe'ye çevrildiği halde Hay Bin Yakzan, dilimize 1923 yılında çevrilmiş ve 1985 yılında kitaplaştırılmıştır. Kitap iki bölümden oluşuyor ben İbn Tufeyl'in Hay Bin Yakzan'ının incelemesini yapmayı tercih ettim. Hay'ın hikayesine gelince tam bir uyanış ve varoluş öyküsü. Hiçbir insan müdahalesinin olmadığı saf doğada ceylan tarafından büyütülen Hay'ın, cisimden başlayıp öze doğru evreni keşfi, varoluşu anlamlandırması ve hakikate ulaşmasını anlatıyor. Hay'ın bedenin yaratılışından, gövdedeki hayat kaynağına ulaşması ve bunların ruhla birleşimini anlamlandırmaya çalışması, nesneleri sanat yapıtı gibi görmeye başladığı oluş ve bozuluş evrenindeki tüm varlıkları (hayvan, bitki, hava,su,toprak, ateş) gözlemleyişi ve tüm bu arayışının onu Özne yani Yaratıcı'ya ulaştırması ve öze dönüşü çok etkileyiciydi. Anlaşılır ama fazlasıyla düşündürücü bir eser ve okurken hayli zorlandığım bir kitap oldu. Felsefe bilgisi yeterliliği istediği için kavramlar üzerinde araştırmalar yaparak tekrar okuyacağım kesinlikle.

Hay bin Yakzanİbn-i Sina · Yapı Kredi Yayınları · 20214,715 okunma

·

17 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Hndn