İki Keşif: Zihin ve Bilinç ❆❆❆ John R. Searle, “Zihnin Yeniden Keşfi” kitabında: “Zihin Felsefesinde yanlış olan nedir?” sorusuyla başlar. Zihin – Beden problemi hakkında şu çözümü söyler: Zihinsel görüngüler beyindeki nörofizyolojik işlemlerin sonucudur ve bu işlemler bizatihi beynin özellikleridir. Bu görüşü bu alandaki diğer görüşlerden ayırdetmek için Searle, buna “biyolojik nitelikçilik” kavramı kullanır. Bu giriş kısmında Zihin - Beden problemi hakkında farklı sorular ve görüşlere bolca yer veriyor. Ikinci kısım, “Maddecilik” hakkındadır. Maddeciliğin ne olduğu, konusunda görüşler anlatır. Bu görüşlerden bir tanesi: dünyanın mikro yapısının tamamen maddi parçacıklardan oluştuğunu söyler. Bu görüşü savunanlar maddenin dışında kalan ruhlar, zihinsel cevherler gibi varlıklara inanmıyorlar. Searle, zihin felsefesinde maddeciliğin tam olarak ne anlama geldiği ve hangi görüşlere karşı olduğu sorularını sorar. Bu kısımda Searle’nin ele aldığı başlıca konular: maddeciliğin gizemi, davranışçılık, tür özdeşliği teorisi, gösterge özdeşliği teorisi, karakutu işlevselciliği, güçlü yapay zeka gibi. Searle, dünyanın tamamıyla nesnel olduğunu görüşüne karşılık deneyimimizin buna tutarsız olmasına rağmen bu durumun üzerimizde çok etkili olduğunu savunur. Nesnel tasavvur madem yanlıştır, bunun etkisini nasıl kırabiliriz. Searle, bu konuda bu üçüncü başlığında bilinç, davranış ve beyin aralarındaki ilişkiyi inceliyor. Buna örnek başlıklar şunlardır: - Silikon Beyinler - Bilinçli Robotlar - Deneycilik ve Diğer Zihinler Problemi - İçsel, Mış Gibi ve Türetilmiş Niyetlilik Searle, ‘Bilinç’ kavramının tanımının yapılmaması şartlara bağlı olarak mümkün olmadığını söyler. Ancak, ‘Bilinç’ kavramıyla neyi anlatmak istediğini örneklerle açıklaya bileceğini söyler. Bilincin yakın bir eşanlamlısı ‘farkındalık’ kavramını kabul eder. Bu kavramın tanım ve özellikleri arayışında olan Searle, bilincin sınırlarını da ölçmeye çalışıyor. Yaşamamızın uyanık olarak geçen belli bir anında zihinsel durumlarımızın sadece küçük bir bölümü bilinçlidir. Searle, dördüncü bölümdeki “Bilinç ve Doğadaki Yeri” başlığıyla bilincin sıradan biyolojik bir özelliği olduğunu iddia ederken, öte yandan niçin onu, harfiyen neredeyse kavranamaz olarak kabul etmemiz gerektiğini göstermeye çalışıyor. Bilinçdışı ile Bilinç İlişkisi, başlığında bu konuda ki fikrin özeti şudur: “Bir bilinçdışı zihinsel durum kavramı, bilince erişilebilirliği gösterir. Bilinçli olma potansiyeli olmayan bir bilinçdışı kavramı yoktur.” Searle, bilinçdışı hakkında iki örnek verir: birincisi zihindeki bilinçdışı zihinsel durumlar, denizin dibindeki balıklar gibidir. Su yüzeyinin altında bulunan ve bizim göremediğimiz balıkların şekli su yüzeyindeyken sahip oldukları şeklin aynısıdır. Şu altına indiklerinde balıkların şekli değişmezler. İkinci örnekte ise bilinçdışı zihin durumları zihnin karanlık tavan arasında depolanmış eşyalar gibidir. Bu eşyaların şekilleri, siz onları hiç göremeseniz de, her zaman aynıdır. Bu örneklerle bilinçdışı zihinsel durumlar kavrayışımızın temelini oluşuyorlar. Bütün bilinçdışı niyetli durumların ilke olarak bilince erişebilir olduğu düşüncesine, Searle ‘bağlantı ilkesi’ adını verir. Bu ilke ile bilinçdışı ile bilincin birbirinden farklı özelliklerini açıklar. John R. Searle, zihin yapısı ve işlevi hakkında teorik açıklamalar verdikten sonra zihin felsefesi alanında öne sürülen görüşleri açıklıyor. Bu açıklamalar kitabın ilk başlıklarını oluşturuyor. Zihin hakkında gelecekte olabilecek öngörülerden kendi öngörülerini ve karşı olduğu öngörülerden bahseder. Bu öngörülerin iki konusu: silikon beyinler ve bilinçli robotlardır. Bu kitapta zihni araştırmalar konusunda iki hedefe sahiptir. Maddeci (materyalist) ve düalist (ikici) akımlarının zihin hakkında ki gelenekleri eleştirmek ve onların üstesinden gelmektir. Kitabın en fazla ve orta başlıklarda ele aldığı kavram ise ‘Bilinç’dir. Bu konu çerçevesinde eleştirdiği teori sudur: bilinci bir bilgisayar programı olarak gören tabuya son çiviyi çakıyor. Bunun yanında zihnin yeniden keşfi umudunu meşrulaştıra bilecek şekilde zihinsel görüngüleri incelememizi yeni baştan şekillendirecek bazı önermelerde bulunur. Kitabın Künyesi: John R. Searle, Zihnin Yeniden Keşfi, çev Muhittin Macit, Litera Yayıncılık, 1. Baskı, 2014 İstanbul. Yunus Özdemir

Zihnin Yeniden KeşfiJohn R. Searle · Litera Yayıncılık · 201413 okunma

··

154 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.