Merhabalar sevgili okurlar; Bu kitabın bende yine çok ayrı bir yeri olacak. Rusya'da, Dostoyevski'nin ana memleketi Petersburg'da yaşamış biri olarak yazacağım incelememi. Bu kardeşiniz Varvara Alekseyevna'nın Pokrovski'ye satın aldığı Puşkin kitap setinin satıldığı çarsı Gostiniy Dvor'dan alışveriş yaptı, Makar Devuskin'in ve Varvara'nın yaşadığı ada olan Vasiliyevski Adası'nda kaldı. Bu adanın tüm sokaklarını, havasını suyunu bilirim. Bilirsiniz Petersburg bir adalar şehridir ve 42 adadan oluşur. Vasiliyevski Adası da bunların en büyüğüdür. Makar'ın intihar etmeyi düşündüğü Neva Nehri yazları çok güzeldir kışları ise berbat. Petersburg'a gider gitmez attım bavulu yurda direkt gittim Dostoyevski'nin evine, onun yazdığı masayı, esine yazdığı mektupları, eserlerini, çocuklarının oyuncaklarını bile gördüm. Dostoyevski'nin ayak bastığı merdivenlere bende bastım. Soludum oraların havalarını. Bunu hava atmak için yazdığımı düşünmeyin sakın ha! Sadece size sunu demek istiyorum, bir yazarın eserlerini ilham aldığı yerleri görüp havasını solursanız kitaplardan aldığınız haz çok artacaktır. İmkânı olan herkese bunu öneririm. Mesela Sebahattin Ali'nin eserleri de bana ayni şekilde Anadolu'da yaşadığım için derin hisler verir, okurken ruhuma işler olaylar, Dostoyevski de öyle. Size kısaca şunu belirteyim. Petersburg'da kışın güneş bile doğmaz, Neva Nehri donar, Rus insanı da katıdır. Zaten karşı kıyı Finlandiya'dır. Hayatımda gördüğüm en güzel şehirlerden biri olan Petersburg yazın cennet iken kışın çok ama çok kasvetlidir. Sovyet evleri, tipik Rus mimarisi insanın içini bunalıma sürükler. Merdivenler, ahşap kokan odalar, eski eşyalar hala Rusya'da sıklıkla görebileceğiniz şeyler. Yani bugün gitseniz Dostoyevski'nin yaşadığı zamanı iliklerinize kadar hissedersiniz. Eee bu adam yazar olmayacak da biz mi olacağız? Böyle kasvetli bir şehirde yasayan adamın eserlerinin de insanın psikolojisi, ruhsal yapısı, kederi, hüznü üzerine olması kaçınılmazdır. Siz bile orada yaşasanız yazdığınız şeyler inanın farklı olur. Dostoyevski İnsancıklar adlı eserinde o zamanki fakir-zengin ayrımını ön planda tutuyor. Merak edenleriniz varsa söyleyeyim Petersburg'da hala Makar Devuskin, Varvara Alekseyevna gibi birçok insan yaşıyor. Fakir ile zengin arasında uçurum yine çok büyük. Belki eskiye kıyasla az ama yıkık dökük içi karanlık kasvetli binalarda çok yasayan var. Yaşlı Babuskalarımız nenelerimiz hala sokaklarda çiçek satar, meyve satar yani Türkiye'deki gibi kahveye gidip okey oynamaz, evinde televizyon izlemezler. Daha doğrusu yasamak için çalışmak zorundadırlar. Sokakta bir Makar Devuskin görmek kitapta okuduğumuz gibi üzüyor insani tabi. O zamanlar 40 ruble dedikleri şey simdi 4 lira gibi bir şey, düşünün artık 100 rubleyle o zamanlar Makar Devuskin neler satın alıyordu. Simdi yaşasa bir şey satın dahi alamaz. Dostoyevski zamanında kullanılan kopek adlı kuruşlar şimdi piyasada yok denilir. Demek istediğim yaşanılan yer, bulunulan ortam bazen yetenekler ortaya çıkarır. Dostoyevski bu eserlerini basit bir ortamda yazmadı. Yazdığı şehir Petersburg, Rusya'nın en güzel, aynı zamanda en kasvetli, en modern ayni zamanda en tarihi şehridir. Böyle bir şehre çok şey borçluyuz ki bize Dostoyevski'yi kazandırmış. Dostoyevski'nin eserleri bugün dünya çapında satıyorsa bunda Petersburg'un rolü yadsınamaz. İnsancıklar adli romandan da kısaca bahsetmek isterim. Dostoyevski'nin ilk romanıdır. 25 yaşında yazmıştır. Aslında ilk sinyaldir anlayana, ileride böyle büyük bir yazar olacağını bence bu kitabi gösteriyor. İnsan tahlilini çok iyi yapıyor. Kitap tamamen mektuplardan oluşuyor. Ben mektup okumayı severim. Mektuplar Makar ve Varvara arasında yazılmıştır. Birbirini seven Makar ve Varvara arasında onları tutan iki bağ vardı: birisi sevgi, birisi de fakirlikleriydi. Her insanın okuması gereken bir eser diye düşünüyorum.

İnsancıklarFyodor Dostoyevski · Can Yayınları · 202362,3bin okunma

·

17 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Abdulbaki GÜRBÜZ