Kitap, şimdilerde tutuklu olan Mümtaz'er Türköne'nin doktora tezi esasında. Temelde anlatılmak istenen, İslamcılık ideolojisinin, Cemalettin Afgani'den on sene kadar önce, Osmanlı aydınları tarafından ortaya atılmış olmasıdır ki Cemalettin Afgani, Türköne'nin yüksek lisans tezine konu olmuş daha önce. Kitabın sunuş kısmında Sina Akşin, yani yazarın hem doktora hem de yüksek lisans tezlerinin danışmanı, söz ediyor bundan; Türköne, Cemalettin Afgani'den sonra büyük bir hayal kırıklığına uğramış, Afgani beklediği kadar özgün biri değilmiş falan filan... Tabii bu önemli zira kitabın önemli bir kısmı boyunca Afgani'den söz ettiğini, hatta öyle pek de güzel söz etmediğini izleyeceksiniz. Benim kitapta asıl ilgimi çeken, yine lisedeyken gerek edebiyat gerekse tarih derslerinde şahit olduğumuz Tanzimat aydınlarının fikirlerine birebir belgelerden alıntılarla ulaşabiliyor olmamdı. Tabii bu kısımlarda, dilsel anlamda birtakım sıkıntılar yaşadımsa da çok memnun kaldım. Mesela, derslerde öylece geçiştirdiğimiz Ali Suavi'nin "demokrasi" sözcüğünü ilk kez kullanıp bunun üzerine uzun uzadıya incelemeler yazması, gazetelerin mühimliği, Namık Kemal'in üstün zekasını bilgisiyle birleştirip katıldığı tartışmalarda sık sık Batı'dan çevirileriyle (örneğin Rousseau) aydınlanma çabasına dahil olması... Yıkılmakta olan, "hasta" olan bir devletten söz ediyoruz ve onun insana ümit veren aydınlarından; önemli bu. Kitabın güzel olan diğer yanı, iki yüz doksan dokuzuncu sayfadan itibaren ekler halinde bu aydınların makalelerini barındırıyor olması. Fakat bu kısım bir hayli zor çünkü anlayabilmek için sözlük takibiyle okumaya çalışmak gerekiyor. Ben de bu yüzden, bu işi daha uygun bir vakitte uygulamaya bıraktım örneğin. Elbette çok yetkin değilim, ama tüm bunların dışında, biraz eksik buldum kitabı. Sadece alıntılanmış, tarihle iç içe, bazı noktalarda objektiflikten uzak olarak tabir edebileceğimiz bir çalışma olmuş sanki. Yine de alakaya bağlı olarak tavsiye edebilirim. Dikkatli okumalar.

İslamcılığın DoğuşuMümtazer Türköne · İletişim Yayınları · 199412 okunma

·

59 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Gamze Züleyha Üredi