Picasso'nun Guernica tablosu için Alman bir general "Bunu siz mi yaptınız?" diye sorar.
Picasso da "Hayır, onu siz yaptınız" cevabını verir.
8 Nisan 1973
Büyük sanatkâr, büyük barış savaşçısı Picasso, Nâzım'la birlikte, "Elveda güzelim dünya/ve merhaba kainat..." dercesine, devinimin bir biçiminden, diğer başka bir biçimine geçmiş...
Yakınları, Pan, Büyük Pan öldü demişler...
Ve söylencelere göre, tüm evren yasa bürünmüştür...
Ardında yüz milyonlarca dolarlık bir kalıt bırakmasına karşın, "Guernica" üzerine olan istemleri dışında, hiçbir vasiyetname yazmamıştır...
Yakıştırma olasılığı güçlü, ancak güncelliği bugün de geçerli bir anekdot hep anlatılır... 1938 yılında, Paris'te, Guernica'nın bir reprodüksiyonunun yanında duran Picasso'ya, Fransa'da görevli bir Nazi subayı, "Bunu siz mi yaptınız?" diye sorunca, Picasso "Hayır, siz yaptınız..." diye, yanıt vermiştir...
Guernica'ya bakanlar, bir yandan ondaki ölümü, acıyı, saldırganlığı tüm boyutlarıyla açık seçik duyarlarken: bir yandan da, nereden ve nasıl geldiği pek de belli olmayan büyük bir umuda kapılmaktadırlar. Guernica'ya bakanlarda acı, korku ve ölüm, sıradan duygular olmanın ötesinde, insanın bir yerlerinde organlaşmaktadır... Ancak, bu kesinlikle teslim olunacak bir korku değildir. Tersine, bu duygu, kısa zamanda kendisini yadsımakta, umut, güven, barış ve dayanışma dolu düşüncelere dönüşmektedir.
Picasso
Daha anlaşılır şeyler bekleyenlere, "ben görsel değil, kavramsal resim yapıyorum" diyen Picasso'nun, savaşa, acıya, özgürlüklerin barbarca bastırılmak istenişine karşı duyduğu olağanüstü ancak estetize edilmiş- kin ve nefret sloganlaştırılmış, şematik biçimlerin çok bilinen çizgilerini bozmuş, onlara tarihsel evrimlerinin bu aşamasında yüklendikleri görevlere yöndeş yeni nitelikler katmış, yeni boyutlarda kavramlaştırmıştır...
Guernica'da, 3 hayvan ve 6 insandan oluşan, 9 temel figür vardır. 3 hayvanı, boğa, at ve kuş oluşturmaktadır. 6 insanın biri erkek-savaşçı, biri çocuk ve 4'ü kadındır...
Guernica
Picasso, burada, insan soyunun yarattığı tüm bu değerleri bir araya toplayıp, yeni bir senteze ulaşıp savaşa, militarizme karşı bir birlik oluşturabilmenin en görkemli örneklerinden birini sergilemiştir. Bu nedenledir ki, çağının devrimci atılımlarını gerçekleştiren, gelmiş geçmiş tüm putları kırma yürekliliğini gösteren Picasso, aynı zamanda, pek çok eleştirmen tarafından, "çağdışı bir gelenekçi" olarak da tanımlanmıştır. Belki de, onun görkemli sanatının en temel gizi burada düğümlenmektedir...