Mum, Ateşi ve Aksi: Ali Şeriati
"Oturdum ve mum ışığının güzel cilvesine gözlerimi diktim. Yeryüzündeki hiç kimse masamın üzerindeki bu muma nasıl baktığımı bilemez."
Alev Almış Metin
İnsan okurken alev alabilir mi? Satırlar yavaşça tutuşan bir kıvılcım gibi ruhu yakabilir mi? Ali Şeriati'nin muma yazdığı bu satırları okurken nasıl tutuşmaz ki insan?
Sınıfta her
Ne felsefe tarihiydi ama! :))
Son zamanlarda okumalarıma felsefe ağırlıklı kitaplara yer verdiğimi ve bu minvalde bazı noktalarda bilgisiz ve anlama zorluğu yaşadığımı fark edip felsefenin ilk nerede varolduğunu, tanrıların filozofların, teogoni ve kozmogonilerini, felsefelerini, arkhesinin ne olduğunu, daha net ve anlaşılır bir tanımını öğrenmem gerektiğine karar vererek
Düşünme, Konuşma ve Söz Üzerine
Düşünce tarihimizde belli kavramlar üzerine yapılan analiz çalışmalarından biri de incelemesini yapmış olduğumuz Ebu Hamid Muhammed el-Gazali’nin ‘el-Me’arifu’l-Akliyye (terc. Düşünme,Konuşma Ve Söz Üzerine )adlı eseridir. Bu eserinde İmam Gazali, aklın işlev ve türevleri olan bazı kavramları incelemekte ve o kavramlar arasındaki farkları tespit
zaman insanın ta kendisi
Ne içindeyiz zamanın ne de büsbütün dışında! Belki de zamanın ta kendisiyiz. Tıpkı muvakkit Nuri Efendi'nin dediği gibi; Cenabı Hak insanı kendi sureti üzere yarattı; insan da saati kendine benzer icat etti..." derdi. Bu fikri şöyle tamamlardı,
"İnsan saatin arkasını bırakmamalıdır. Nasıl ki, Allah insanı bırakırsa her şey mahvolur!" 'Saatin kendisi mekan, yürüyüşü zaman, ayarı insandır... Bu da gösterir ki, zaman ve mekan, insanla mevcuttur!"
Dün okuduğum kitabın hemen ardından inceleme yazamayışımın sebebi işte bunun gibi birçok alıntıdan dolayı. Çoğu kez durup düşündüren, karakterlerin başlı başına bir metafor olup bir şeyleri temsil edişini fark ettiren ve bu karakterler arasında kendinizi aramaya çıktığınız bir seyahat gibi. Belki aşırı yorumdur bu yaptığım ama bana hissettirdiklerini buraya yazmadan duramazdım, bundan eminim. İnsan geçmiş, gelecek ve şimdi arasında hep kendine bir yer bulmaya çalışır. Hangisi daha huzur verici hangisi daha refah vaat ediyorsa bize, onu bulmaya çalışırız. Arayışımız hep, Eski-Yeni, Gerçek-Batıl üzerine sürüp gidiyor.
Bu kitap da tam olarak insanın bu 'değişimini', 'arayışını' ve bu yolculuktaki serüvenlerini Hayri İrdal üzerinden anlatıyor. Hayri İrdal, muvakkit Nuri Efendi ile Halit Ayarcı arasında sürekli bir bocalama içinde gidip geliyor. Hangisi daha sahici ve gerçek sürekli kıyaslıyor. Geleneği, eskiyi temsil eden Nuri Efendi ve değişim ve ilerlemeci Halit Ayarcı. Peki gerçekten bir seçim yapmamız şart mı?
İçinde mi kalmalıyız zamanın, yoksa büsbütün dışında mı?
Dine karşı dinin savaşını anlatırken Ali Şeriati , insanlık tarihi boyunca yaşanan hak batıl savaşının aslında dinle dinsizlik savaşı olmadığını, tarihte dinsiz hiçbir kavim bulunmadığını, var olan savaşın tevhid dini ile şirk dini arasında olduğunu belirterek verdiği örneklerle şirk dininin tevhid dininin içinden çıkabileceğini açıklamaktadır. Yaptığı kritik toplumsal tespitlerde devrimci yaşantısıyla isminden nasıl bu kadar söz ettirdiğini anlayabiliyoruz...
Şeriat'tan Kıssalar, İslam kaynaklarına dayanarak şeriatın bireysel gelişime nasıl ağır bir darbe vurduğunu, toplumlar arasında nefret tohumları saçtığını ve anlatılan hikayelerin kendisiyle bile çeliştiğini gözler önüne seriyor.
Bu çelişkiyle ilgili bir örnek: Kabe'de putların olduğu ve bir dönemde Hristiyan olan Habeşler burayı yıkmak için ordu gönderir; ancak bu ordu Allah'ın gönderdiği kuşlar tarafından yok edilir. Oysa İslam'dan önce Hristiyanlığın 'hak din' olduğu, Kabe'de de putların bulunduğu düşünülecek olursa ortaya şöyle bir manzara çıkıyor: Hak din Hristiyanlığın temsilcisi ordu, batıl putperestlerin mekanına ordu gönderiyor ancak bu ordu Allah tarafından yok ediliyor, yani Allah kendi 'hak dinine' inanları cezalandırırken putperestleri ve onların mekanını koruyor.
