Kurâna Göre Resulullahın Tebyîn Görevinin Anlamı
Tebyin açıklamak anlamına gelmektedir
Pek çok âyette Kitabın apaçık olduğu belirtilmektedir Bir âyet şöyledir
Elif Lâm Râ Bunlar, apaçık Kitabın âyetleridir (Yusuf 12/1)
Âyetlerin açıklanma işini Yüce Allah üzerine almıştır Yani açıklamaları O yapmıştır Bir âyette şöyle buyrulmaktadır
Onunla
Sevişen karı kocanın arasında geçenleri kimseler bilmemelidir.
Aralarındaki geçimsizliği öz annelerinden bile gizlemeli, onlardan hakemlik istememelidirler.
— Fyodor DOSTOYEVSKİ —
ESMAÜL HÜSNA ZİKRİ
“Muhakkak ki Allah Teâlâ’nın doksan dokuz ismi vardır. Kim bunları bellerse cennete girer.” اَللّٰهْ Allah: Varlığı zorunlu olan ve bütün övgülere layık bulunan zâtın husûsî ve en kapsamlı ism-i şerifi. اَلرَّحْمٰنُ er-Rahmân: Bütün mahlûkâta merhamet eden, hepsine de nîmetler veren. اَلرَّح۪يمُ er-Rahîm: Pek ziyâde merhamet
Karahanlı Dönemi Eserlerinde “Esmâ-İ Hüsnâ”nın Türkçe Karşılıkları
👉 açġan: En doğru hükmü veren, asıl hükmü veren. Esmȃ-i hüsnȃdan Fettâḥ (İyilik kapılarını açan, hakemlik yapan) (Ata, 2004: 198) veya ‘Adl (Mutlak adalet sahibi) isimlerinin karşılığı olarak kullanılmıştır. “Ol açġan bilgen.” (Tanrı en doğru hükmü veren ve bilendir.) KT.33/46a1=34:26. (1)
👉 arıġ: Arı, pak, temiz ve iyi olan, hoşa giden, helal. Esmȃ-i hüsnȃdan Ḳuddûs (Her eksiklikten münezzeh) isminin karşılığıdır (Ata, 2004: 222). “Ol erklig, arıġ, esenlik bėrgen, imin ḳılġan, rāst tanuḳ.” (O güçlü, ya- ratılmışların sıfatlarından münezzeh, sağlık veren ve güvenli kılandır.) KT.38/31b3=59:23. (3) Arıġ sözcüğü, Tanrı sözcüğüyle birlikte Sübhȃn anlamında da kullanılmaktadır: “Ol arıġ Taŋrı musahhar ḳıldı munı.” (Bunu bize kullandıran Sübhȃn Tanrı’dır.) KT.36/41b1=43:13. (2) Arıġ Taŋrı sıfat tamlaması Sübhȃn-Allah (Allah’ı her türlü arazlardan, kusur, ayıp ve eksikliklerden tenzih ederim.) (Devellioğlu, 2015: 1128) ifadesi ile aynı anlamdadır.
👉 arḳa üküş bergen: Şükrün karşılığını veren. Esmȃ-i hüsnȃdan Şekûr (Az iyiliğe çok mükafat veren) isminin karşılığıdır (Ata, 2004: 225). ‘‘Ol örtgen arḳa üküş bergenˮ (O affeden, şükrün karşılığını verendir.) KT. 33/76a1═35:30. (3)
ABDU'L-FETTÂH: El-Fettâh, iyilik kapılarını açan veya hakemlik yapan anlamlarını ifâde eder. Allah'ın, her çeşidiyle, anahtarların sırlarının ilmini verdiği kula, Abdu'l-Fettâh denir. Allah onun (yani Abdu'l-Fettâh olan kulu) vasıtasıyla, husûmetleri, kilitleri, problemleri ve sıkıntıları açar. Allah, onun vasıtasıyla nimeti tutup vermediği gibi, rahmet (fütûhât)ini de yine onun (vasıtası) ile gönderir. Kur'an'da üç yerde geçer.
Ethem Cebecioğlu