Ulemâdan bazıları Hanefi mezhebine mensup avâmın yalnız Ebu Hanife’nin mezhebiyle , Şafii mezhebine mensup avâmın da ancak Şafii mezhebiyle amel edebileceğini söylemişlerdir. Çünkü hüküm ,avâmın kendine göre mezhebinin olamayacağı yönündedir. Onların mezhebinin o anda fetva sordukları kimsenin mezhebi kılınması , karışıklığa yol açabilir . İşte bu nedenle avâmın bu noktada serbest davranmasını caiz görmemişlerdir. Bir beldede iki müctehid bulunduğu zaman , avâm bunlardan daha faziletli ve vera’ bakımından daha üstün olanını bulma noktasında araştırmada (ictihad ) bulunur ve onun fetvasıyla amel eder .
*vera: haram ve günah olup olmadığı şüpheli hususlardan özenle kaçınıp helâl ve mubahların bir kısmından feragat etmek
Sayfa 173Kitabı okudu
Canlılar, ister insan olsun ister hayvan hepsi de yaratılış bakımından temizdirler. Ancak mezheplere göre farklılık arzeden bazı hususlar vardır:
●Şâfiî ve Hanbelî Mezheplerine göre:
Köpek, domuz, bunların ikisinden doğan veya başkalarıyla çiftleşerek bunlardan doğan hayvanlar haramdır.
●Hanbelîler ek olarak derler ki:
Yaratılış itibariyle kediden daha iri olup da eti yenmeyen hayvanlar da böyledirler.
●Hanefî Mezhebine göre:
Domuzdan başka necis bir hayvan yoktur.
●Mâlikî Mezhebine göre:
Bedeni necis olan hiçbir hayvan yoktur. Köpek, domuz ve bunlardan doğanların hepsi temizdir.
Sayfa 3 - Çağrı Yayınları
Ehlisünnet ulemasının en büyüklerinden olan Abdülazim şöyle diyor :
Biliniz ki, Allah Teala kimseyi, Hanefi, Maliki, Şafii ve Hanbeli olmakla mükellef kılmamıştır, İslam Peygamberi'nin gətirdiklərine iman etməyi farz kılmıştır.
Ehlisünnetin məşhur alimlerinden olan Cevzi (Cemalüddin) el-Hanefi'nin bu hususta üzerinde durulmaya değer kıymetli bir sözü var. O diyor ki : bir mezhebe tabi olmak, aklın işlevini iptal etmek demektir. Halbuki Allah (c.c)aklı,düşünmek, doğru yolu bulmak için yaratmıştır. Bir insanın elinde bulunan ışığı söndürmesi, karanlıkta yürümesi yalnış iştir.
Mezheplere uyanlar bir şahsa tazim ediyor, o mezhebin imamına inanıp, onun sözlerini ve fetvalarını düşünmeden kabul ediyorlar, bu delalettir. Çünkü söze dikkat etmek gerekir, söyleyene değil.
Telbis-i İblis, İbn Cevzi. S. 81.
Sayfa 47Kitabı okuyacak
MİSVAKI ABDEST ESNASINDA MI YOKSA NAMAZDAN ÖNCE Mİ KULLANMAK SÜNNETTİR?
Hanefi ve Maliki mezheplerine göre abdest esnasında misvak kullanmak sünnettir. Hanefi mezhebinde mazmaza (ağza su verme) esnasında misvak kullanmak sünnet olarak kabul edilmişken Maliki mezhebinde mazmazadan önce misvak kullanmak sünnettir. Bu iki mezh
ebe g
öre abdest esnasında misvak kullanmak unutulmuşsa namazdan önce misvak kullanmak mendub olur.
Hanbelî ve Şafiî mezheplerine göre ise her namaz esnasında misvak kullanmak sünnettir.
Bunların dışında genel olarak uyku, yemek, açlık, uzun süre susmak veya çokça konuşmak gibi sebepler dolayısıyla ağızda veya dişlerde değişiklik olması halinde de misvak kullanmak sünnet olur. (İslam Fıkhı Ansiklopedisi, Vehbe Zuhayli, c. 1/218)
Sayfa 218
Sultan Mahmud, oğlu Mesud, Sultan Tuğrul ve Alparslan (Allah burhanını aydınlatsın) devirlerinde Gebr olsun, Hıristiyan yahut Râfızî olsun bu tayfadan hiçbiri ne kamuya ait meşguliyetlere bulaşmaya ne de huzura çıkmaya cüret ederlerdi. Türklere kethüdalık yapanlar, tüm mutasarrıflar ve ileri gelenlerin hepsi mezhepleri halis Hanefî ve Şafiî Horâsân ahalisinden idi. Hiçbir kâtip ve gulam sapkın mezheplilerin kendilerine yanaşmasına müsaade etmez; hiçbir Türk de onlara vazife verilmesine göz yummayarak: “Bunların alayı Deylemli Râfızî veya onların yardakçılarıdır. Bunların çöreklenmesine ve palazlanmalarına göz yumulursa Türklerin hali harap ve Müslümanların durumu vahim olur. Düşmanı koynumuzda beslemeye gelmez.” derlerdi. Bu sayede huzur içinde yaşarlardı.
Hüküm Ancak Allah'ındır Ayeti Ne Anlama Gelir?
Dinî ahkâmı tek kaynağa indirgeme konusunda başvurulan bir diğer delil, En'âm 6/57, Yûsuf 12/40 ve 67. ayetlerdeki ini'l-hükmü illâ lillâh (Hüküm ancak Allah’ındır.) ifadesidir. Kur'ancı söylemin yorumuna göre,
Hüküm Allah'tan başkasına bırakılırsa, dosdoğru dinden sapılmış olunur. Mezhep içtihadlarıyla, icmâ, kıyas
Sayfa 213-215
