Allah, yarattıkları ile dinine, dini ile yarattıklarına istidlalde bulunulsun diye, dinini yarattıklarının durumuna uygun bir şekilde tesis etti, denilmiştir.
Bilinen bir gerçek şudur ki, Selefi Salih'ten büyük bir topluluk, Allah Teala'nın ezeli sıfatlarına inanmıştır. Bu sıfatlar ilim, kudret, hayat, irade, sem', basar, kelam, celal, ikram, cömertlik, nimet verme (infâl), izzet ve azamet gibi sıfatlardır. Bunlar, Zati sıfatlarıyla fiili sıfatları ayırmamışlar, hepsini aynı özellikte görmüşlerdir. Selefi Salih, eller, yüz gibi haberî sıfatları da kabul eder ve bunları tevil ederek şöyle derler: Bu sıfatlar, şeriatte varit olduğu için onları haberî sıfatlar olarak adlandırırız. Bu nedenle sıfatları bu şekilde kabul ve ispat edenlere Sıfatiyye denilirken, sıfatların varlığını reddeden Mu'tezile'ye ise Mu'attile denilmiştir.
Cehm'e göre, kul Allah'ı bilip kabul etmişse diliyle inkar da etse tekfir edilemez ve mün'im olarak görülür. Ona göre marifet ve ilim, inkar ile yokolmaz. Yine ona göre iman, kısımlara ve şubelere, örneğin akıl, söz ve amel gibi kısımlara bölünemez. İman noktasında kimsenin bir diğerine üstünlüğü olamaz. Buna göre peygamberlerin imanı ile insanın imanı arasında fark yoktur. Bunun gerekçesi ise bilgide farklılaşmanın olmayışıdır. Selefi Salih, onun bu ve benzeri görüşlerine şiddetle karşı çıkmış ve onun fikirlerinin şeriatın iptali olduğunu söylemişlerdir. Cehm, Allah'ın görülmesini reddetmek, Kelam-ı İlahi'nin yaratılmış olduğunu iddia etmek ve şeriat gelmeden önce de bilginin akılla elde edilebileceği gibi görüşlerde Mu'tezile'ye uygun hareket etmiştir.
"Farklılıklara yönelik olarak İslâm başkalarını yok saymayı ve dışlamayı değil, tevhîd ilkesi doğrultusunda herkesi içine alan bir birlikteliği ve âhengi öngörmektedir. Milel ve Nihal geleneği, farklılıkları tanıyıp anlamak merkezinde yapılan çalışmaları kapsamaktadır."
"Milel ve Nihal geleneği günümüz çok kültürlü ve çok kimlikli toplum yapısını araştırmada ve incelemede önemli bir araçtır. Bu gelenek bize içinde yaşadığımız toplumda bizden başkalarının da var olduğunun farkında olmamızı sağlamakta, bizim dışımızdakileri yok saymayı ve dışlamayı değil onları görüp anlamamıza olanak vermekte ve farklılıkları önyargısız olarak tanıma ve anlama ile kendimizi anlatma ve ifâde etme olanağı sunmaktadır."
Milel ve NihalŞehristani · Litera Yayınları · 200852 okunma
Mezhepleri detaylı bir şekilde işleyen güzel ve hacimli bir kitap. Özellikle mezhepler ya da dinler tarihi ile ilgilenen veya ilgilenmek isteyenlere önerilir :).
Milel ve NihalŞehristani · Litera Yayınları · 200852 okunma
Yazarının ismi Ebu'l-Feth Muhammed Bin Abdulkerim ŞEHRİSTÂNÎ bilinen ismi Şehristani. Farslı ve Horasan'ın kuzeyi Şehristan'da doğmuş. 11-12. yy'da yaşadığı tahmin ediliyor. Ünlü olduğu kitabıda o dönem yazmış. Önemli bir tarih kaynağı. Genellikle mezheplerle ilgili olsa da içinde bölge halklarından, mezheblere, filozoflardan, devletlere kadar birçok tarihi bilgi var. Türkçe'ye sanırım yakın zamanda tercüme edilmiş.
Edit: Türkçe tercümeleri 1800'lerde var.
Milel ve NihalŞehristani · Litera Yayınları · 200852 okunma