hegel akılla varılacak en yüksek yere vardı. o "küllî ruh"u iade etmeyi bulamadı. bu zaten akılla iade edebileceği bir yer değil. nisbet noktası yoktu. ve abdestten mahrumdu :)
selefilerden daha çok iş yaptı ama herşeye rağmen.
Hegel'de tezle antitez, sentezin içinde erir. Oysa Proudhon'a göre bir sentez söz konusu olamaz, tezle antitez ancak bir dengeye varabilir. Bir denge de başka dengelerle karşılaşarak yeni dengelere yol açabilir. "Bir elektrik pilinin pozitif ve negatif kutupları nasıl birbirlerini yok etmezlerse, tezle antitez de birbirinin içinde erimezler. Mesele onları kaynaştırmak değil aralarında bir denge kurmak, daima değişen bir denge... Hegel'in formülü yanlıştır, üç terim yoktur, iki terim vardır ve antinomi çözümlenemez, ya sallantıda kalır ya da dengeye elverişli bir antagonizma meydana getirir."¹
Sayfa 410 - İletişim Yayınları, 10. Baskı
Feuerbach, Hegel'i, dili kötü kullanmakla ve bazı kelimelere doğal anlamlarından farklı anlamlar yüklemekle suçlamıştır.* Oysa kendisi de, duyularla algılanabilen, "duyusal" sözcüğüne, fevkala de bir anlam yüklemekle aynı hataya düşer. Örneğin sayfa 68-69' da şöyle der: "Duyusal demek, dünyevi, düşünceden yoksun, apaçık, kendiliğinden anlaşılan demek değildir." Ama eğer kutsal ve düşüncelerle dolu, ayan beyan ortada olmayan ve sadece dolaylı olarak, yani bir aracı ile anlaşılabilen bir şey kastediliyorsa -o zaman da artık buna duyusal denmez. Sadece duyulara hitap eden şeyler duyusaldır. Fakat duyulardan öte bir algılamayla haz duyabilenlere, duyuları ile haz duymayı ve algılamayı aşanlara hitap eden şeyler de gene onlara duyular aracılığıyla iletilir, yani o haz verici şeye ancak duyuların varlığı koşuluyla ulaşılabilir. Ama bu da artık duyusallık değildir. Duyusal olan her ne olursa olsun, benim içime alındığında artık duyusal olmaktan çıkar, ama gene de duyularımı etkileyebilir, örneğin benim heyecanlarımı uyarabilir, kanımı harekete geçirebilir.
Hegel bu kadar haklı olmayaydın iyiydi ...
Hegel'in çok güzel bir sözü var: "Zekasını beğendiğin birisinin görüntüsünü merak etme. Zekasını kullanmayan birinin ise görüntüsünden etkilenme."
Buram buram Hegel!
Hürriyeti ancak bir insanın hayatı pahasına korunabilir; ölüm riskiyle yüz yüze gelmek isteyen bir Efendi, kendinin farkında olan bir mevcudiyeti olma kudretinde olduğunu ispat eder.
Sayfa 50 - Ayrıntı Yayınları. 1. Basım. 1999. Çeviren: Şen Süer Kaya.
Parmenides’e tarih açısından önem kazandıran onun, Hegel’e kadar (Hegel dahil) uzanan metafizikçilerin çoğunda şu ya da bu biçimde rastladığımız bir metafizik kanıt bulmuş olmasıdır. Çok kez, mantığı onun bulduğu söylenir. Fakat gerçekte bulmuş olduğu sadece, mantık temeline dayanmış bir metafiziktir.
Comte'dan Marx'a, Hegel'den Tonybee'ye kadar, diğer bir deyişle yirminci yüzyıla kadar tarih üzerine düşünmüş birçok filozof, tarihin zorunlu bir işleyiş yasasının, belli amaçlarının olduğunu; sürecin doğrusal ya da döngüsel bir seyir izlediğini göstermeye çalışmıştır.
Sayfa 19Kitabı okuyor
