Her şey

Zamanın Farkında, Şule Gürbüz'ün ilk romanı Kamburdan sonra yazdığı ilk öykü kitabı.
Beş hikâyeden oluşan kitap, ismini beşinci hikâyeden alıyor: Zamanın Farkında...
Diğer hikâyelerin isimleri de şöyle: "Müzik Hocası", "Cansın", "Mezarlıktan Geçiş" ve "Mutfak"...

Zamanın Farkındayı anlamak için isterseniz, halen mekanik saat tamircisi olan yazarımız hakkında birkaç kelam edelim:

Şule Gürbüz'ün, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü'nü bitirdikten sonra Cambridge Üniversitesi'nde felsefe öğrenimi gördüğü, viyolonsel çaldığı, sanat tarihçisi olarak göreve başladığı Milli Saraylar'ın Saat Seksiyonu'nda 1997 yılında araştırmacı olarak görevlendirildiği, saatlerin hemen hepsinin bozuk olduğunu görünce Saray'a zaman zaman tamir için gelen saat ustası Recep Gürgen'den mekanik saatlerin dilini ve nasıl tamir edileceğini öğrendiği bilgisine ulaştım.
Şimdi o, sadece Türkiye'de değil, belki de dünyada mekanik saat ustası olan tek kadın...
Dolmabahçe Sarayı böylece kadrolu bir mekanik saat ustasına ve onun teşebbüsüyle hepsi tıkır tıkır işleyen saatlerin teşhir edildiği bir Saat Müzesi'ne sahip olmuş.

Genç yaşta böyle sabır gerektiren bir işe talip olması pek kolay anlaşılabilir bir şey değil elbet.

Bu konuda kendisine sorulan bir soruya, mesleğinin elbette zor taraflarının da bulunduğunu, hatta bir keresinde bir saat kulesinden düşerek omzunu kırdığını belirterek şöyle bir cevap vermiş: "Sarayda araştırmacı olarak çalışmaya başlayınca ben de atölyede tek başıma kalsam, istediğim hayatı inşa edebilir miyim, kabuğumu bulmuş gibi olur muyum, diye bir düşünce geçti içimden. Başka biri bana bakıp tek başına bütün gün atölyede ne yapıyor diye vahlanabilir. Ama ben birinin böyle bir hayatı olduğunu görsem çok imrenirim. Bu biraz şahsî bir şey. Sarayın içerisinde bir saat ustası olmayı, elinin ürettiğiyle yaşamayı kendi adıma şık ve güzel buldum."

Şule Gürbüz'ün aynı röportajda hayat felsefesini de özetleyen şöyle bir sözü daha var: "Okumak, anlamak ve farkına varmak bana yetiyordu."

Saat tamirciliği, Şule Gürbüz'e göre bir sanat değil; egonuzu paranteze almayı gerektiren, dolayısıyla mistik bir tarafı olan bir meslek. Sabırlı değilseniz, saatler boyunca mekanik saatlerle baş başa kalmayı göze alamıyor, çok yüksek düşünceleriniz olsa bile, size sadece bir saatçi, bir tamirci gözüyle bakılmasına tahammül edemiyorsanız, bu işi yapamaz, yapsanız bile mutlu olamazsınız.

Yazarımızı bu doğrultuda incelersek kitabın konusu olsun, kitabın adı olsun Şule Gürbüz ile ne kadar bağdaştığını anlamış oluruz.

İnsanı kendisiyle yüzleşmeye, hesaplaşmaya iten, çağıran, sürükleyen kitaplar vardır. Bazen geçtiğimizi, çoğunlukla da geçemediğimizi buluruz onlarda, bazen de nerde kaldığımızı kestirmeye çalışırız. Hepsi de zor yaşanmışlıkların, güç zamanların, çetin koşulların, çileli hayatların sonucunda yazılmış, saygıdeğer, sevgideğer çabaların, emeklerin ürünü kitaplardır. Öyle etkilerler ki insanı, bazen yazan ya da anlatan kişiye, “bunları bizim yerimize de yaşamış olduğu için” teşekkür etmek gelir içimizden. Tıpkı benim Şule Gürbüz'e olduğu gibi.

Zamanın Farkında, bu alıştığımız “anlattığım senin hikâyendir” klişesine hiç mi hiç benzemeyen bir şey. Doğrusu ne olduğunu da pek kestiremediğim bir “şey”. Derin bir boşluk içindeki yaşamları, yazarımız derin bir doluluk içinde anlatıyor desem, doğru ama uygun bir şey söylememiş olurum. Aslında belki de boşluk dediğimiz halin insanın gerçek doluluk hali olduğunu sezdiren, hatta kafamıza vura vura anlatan hikâyeler bunlar. Okudum ve kitabın anafikri olarak şunu çıkardım: “İnsanın boşluğu, her şeyin farkında olmasından.” Nokta.