Stefan Zweig-Mecburiyet
Yaşar Kemal'in Bir Ada Hikayesi roman serisinden bir sözüyle başlamak istiyorum: "Aah savaş, seni icat eden görmesin cennet. Aaaah, savaş. Şu yeryüzünde canlı koymadı kırdı geçirdi gökteki kuşu, yerdeki börtü böceği, sudaki balığı..."
Stefan Zweig savaş karşıtı görüşlerini çoğu kitabında dile getiriyor. Bu kitabı da onlardan birisi. Çok kısa çerezlik olarak nitelendireceğimiz ama etkisi bir o kadar büyük bir kitap. Savaştan kaçıp eşiyle birlikte İsviçre'ye yerleşen Ferdinand'ı sabah uyandığında kapısında bir mektup bekler. Mektupta vatan görevi için ordudan askere çağırılmaktadır. Bir yanda eşi bir yanda vatanı? Böyle bir seçim yapmaya "mecbur" kalır Ferdinand. Hayatta seçimler yapmaya mecbur kalmak, bir şeylerden ödün vermek ne kadar zor bunu anlatır Stefan Zweig. Üstelik bunu bir savaş uğruna yapınca...
-Ben özgürlüğümden başka bir şey istemiyorum.
-İnsanın kendi iradesine, kendi inancına rağmen onlara hizmet etmesi değil mi, korkunç olan?
-Ben de tek bir vazifem olduğunu biliyorum, insan olmak ve çalışmak.
-Sen onlar için bir rakamdan, bir sayıdan ibaretsin, bir alet, anlamsızca ve vicdansızca ölüme gönderilen bir askersin yalnızca, oysa benim için kanlı canlı bir insansın, bu nedenle onlara katılmana izin vermeyeceğim. Onlar istedi diye senden vazgeçmeyeceğim.
-İnsan kendini kaçak hissettikten sonra hiçbir yerde özgür değildir, içerde ya da dışarda olmuş hiç fark etmez.
-Hak! Hukuk! Bugün dünyanın neresinde hak kaldı. İnsanlar onu katletti. Herkesin hakları var, fakat onların, onların gücü var ve bugün güç demek her şey demek.
