İRAN-IRAK SAVAŞI(KÖRFEZ HARBİ)VE TÜRKİYE
Körfez Harbi
Körfez Krizi, 2 Ağustos 1990 günü Irak askeri birliklerinin, Kuveyt sınırını geçerek burayı işgal etmesiyle başlamıştır. Bir anda uluslararası arenada şaşkınlık uyandıran ve şok etkisi yapan kriz çok kısa süre içinde uluslararası krize dönüştü.(Efegil 2002: 47) 3 Ağustos 1990 günü Milli Güvenlik Kurulu Irak’ın Kuveyt’ten hemen ve koşulsuz olarak çıkmasını istemiş, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 6 Ağustos 1990’da kabul ettiği Irak’a ekonomik ambargoya da 7 Ağustos’ta katılmıştır. Türkiye bu kararla birlikte Kerkük-Yumurtalık boru hattını da kapamış ve böylece Irak’ın günde 1,5 milyon varil petrol ihraç imkanını elinden almıştır. Bunun dışında Irak’a yapılan ihracat da sona erdirilmiş, ayrıca Türkiye üzerinden üçüncü ülkelerin Irak’a yaptıkları ihracat da sona erdirilmiştir.
dergipark.org.tr/en/download/art...
1980 LER /İRAN IRAK-ŞATTÜL ARAB
1988’de ateşkes görüşmeleri sonucu iki ülkede büyük mal ve can kaybına sebep olan savaş sona erdirildi. İran-Irak savaşı esnasında Saddam Hüseyin, Kuzey Irak’ta yaşayan Kürtler ve Türkmenler için kimyasal silah da kullanarak binlerce direnişçiyi öldürttü.(Atalay 2001: 35) Diğer taraftan Irak’ın İran petrolünü taşıyan tankerlere
saldırması, Kuveyt havayollarına ait bir uçağın İran’a kaçırılması, bir Amerikan muhabirinin mayına çarparak yara almasına misilleme olarak ABD’nin İran’a ait iki petrol platformunu vurması ve bir Amerikan donanmasına ait bir kruvazörün İran’a ait bir yolcu
uçağını düşürerek 290 sivilin ölümüne neden olması 1988’in önemli olaylarıydı
dergipark.org.tr/en/download/art...
ŞATTÜL ARAB BÖLGESİ
*Şatt'ül-Arab, veya Ervend Rūd, Fırat ve Dicle nehirlerinin Basra Körfezi'nden denize dökülmeden önce birleştikleri yerdir
*Ortadoğu; dünya ticaretine coğrafi konumu ve içinde bulunan Süveyş Kanalı, Basra Körfezi, Çanakkale-İstanbul Boğazları, Akdeniz Limanları gibi önemli suyolları ve onları birbirine bağlayan kara yolları nedeniyle çok önemli
ŞATTÜL ARAB ANTLAŞMASI
Irak-İran Savaşı'nı başlatan Irak'ı İran'a karşı savaş açmaya
yönelten birinci neden, İran'ın, Irak nüfusunun yarıdan fazlasını
oluşturan Şii kesitini Bağdat yönetimine karşı kışkırtarak, Irak'ta
da bir "Şii-teokratik" yönetim kurulması için çaba harcaması;
diğer nedeni ise, Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'i rahatsız
eden 6 Mart 1975 tarihli Şatt'ül-Arab AntIaşması'ydı. Bu antlaş
mayla Irak ile İran Şatt'ül-Arab Nehri'ni paylaştıkları için, Irak'ın
Basra Körfezi'ne çıkışı daralmıştı. Bu nedenle Saddam Hüseyin,
Irak-İran Savaşı'ndan birkaç gün önce 17 Eylül 1980'de bu antlaş
mayı feshederek, Şatt'ül-Arab'ın tamamını Irak'ın denetim altına
aldığını ilan etti
Sayfa 42 - KAYNAK YAYINLARI
Irak-İran Savaşı ve Türkiye (1980-1988)
Irak-İran Savaşı ve Türkiye (1980-1988)
Irak'ın, 22 Eylül 1980'de İran topraklarını işgal etmesiyle sekiz yıl sürecek olan Irak-İran Savaşı başlamıştı. 12 Eylül yönetimi,
savaşın başlangıcında Türkiye'nin tarafsızlığını ilan etti ve Özal
Hükümetleri döneminde de tarafsızlık politikasında bir değişiklik
olmadı.
Sayfa 41 - KAYNAK YAYINLARI