Tutum bakımından, İzzet Paşa hükümetinin İttihat ve Terakki ileri gelenlerinin kaçmasına meydan vermiş olması (1/2 Kasım gecesi) muhaliflerin gözünde bu kabinenin İttihatçılığının açık ve seçik bir kanıtıydı.
Prof. Cemil Koçak, "Bazen Milli Mücadele'nin İstanbul ile Ankara arasında bir iç savaş şeklinde gerçekleştiğini düşünenler oluyor. Fakat Damat Ferid Paşa'nın kurduğu hükûmetler dışında aslında Milli Mücadele döneminde Ankara ile Istanbul hükümetleri arasında düşmanlıktan çok yakınlık vardı. Rejim değişmiş olabilirdi ama devlet aynı kalmıştı" diyor.
Sayfa 333Kitabı okudu
İttihat ve Terakki, çağdaş bir ideoloji ile cihazlanmış olarak, Türk çıkarlarının, Türkçülüğün örgütü durumundaydı
6 Mayıs 1919'da Sait Molla, İngiliz askeri ataşesine, "İngiltere Osmanlı Devletinin yönetimine el koyarsa, saltanat ve hilafetin İngilizler elinde bulunduğunu gören Mısır ve Hindistan Müslümanlarının da İngiltere'ye dost olmanın gereğine inanacaklarını" söyler. (S.Akşin, İstanbul Hükümetleri, s.238)
Sayfa 391 - Bilgi Yayınevi, 12.Basım, Ekim 2020Kitabı okudu
Vahdettin
İttihat ve Terakki’ye muhalif olmasının nedeni de, kendisinin mutlakıyetçi saltanata inanmasından, İttihat ve Terakki’nin ise meşrutiyeti sürdürebilecek tek gerçek güç olmasından ileri geliyordu.
Oysa İstanbul yönetimi, kararlı ve sürekli olarak, bu açıklamanın tam tersi girişim ve etkinliklerde bulunmuştur. Bazılarını hatırlatayım: İngiltere'nin sömürgesi olmak için öneride bulunmak, Hilafeti İngilizlerin hizmetine sunmak, galiplerin hoşuna gitmek için suçlular yaratmak ve idam kararlarını uygulamak, Meclisleri kapatmak, saraya bağlı hısım-akraba hükümetleri kurmak, Kuva-yı
Milliye'yi yok etmeye çalışmak vb... Vahidettin bunlardan hiç söz etmiyor.
Karadeniz Ordusu Başkomutanı General Milne'in 16 Aralık 1918 günlü raporu: "Padişah, Sami Beyi Ordu Karargâhına göndererek, Türkiye'nin idaresini mümkün olduğu kadar çabuk ele alması için Britanya Hükümetinden istirhamda bulundu, barışın beklenilmesi halinde geç kalınmış olacağını söyledi,
Britanya memurlarının kontrol maksadıyla memleket dahiline gönderilmesini ve... Britanya subaylarının idareye yardımda bulunmalarını rica etti." (Jeschke,
İng.Belgeleri, s.4; S.Akşin, İstanbul Hükümetleri, s.144)
İttihatçılar için, “Yine Gelir ve Geleceklerdir de!”
3 Ekim’de sadaret mührü Talât Paşa’dan alındı ve ertesi gün İzzet Paşa hükümeti kuruldu.
D.Ferit, Y.Komiserlik danışmanlarından Hohler'e, 5 Mart 1919'da,"Bütün umudunun Allah'ta ve İngiltere'de olduğunu.. İstedikleri herhangi bir kimseyi tutuklamaya hazır olduğunu" bildirir. (S.Akşin, İstanbul Hükümetleri,s.229)