100 Filmde Başlangıçtan Günümüze Türk Sineması
Agah ÖzgüçEn Eski 100 Filmde Başlangıçtan Günümüze Türk Sineması Gönderileri
En Eski 100 Filmde Başlangıçtan Günümüze Türk Sineması kitaplarını, en eski 100 Filmde Başlangıçtan Günümüze Türk Sineması sözleri ve alıntılarını, en eski 100 Filmde Başlangıçtan Günümüze Türk Sineması yazarlarını, en eski 100 Filmde Başlangıçtan Günümüze Türk Sineması yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz."Selvi Boylum Al Yazmalım"
Reji: Atıf Yılmaz
Oyuncular: Türkan Şoray, Kadir İnanır, Ahmet Mekin, Hülya Tuğlu, Nurhan Nur.
"Kan bağı olan mı gerçek babadır yoksa çocuğa emek veren, yetiştiren mi?" sorunsalı üzerine kurulup, sonunda emeği savunan, aynntılarla örülü ilginç bir film. Sevgi ve emek çatışması içinde gelişen ve finalde kızın jöne değil de "ikinci adam "a giderek kural dışı bir "son" oluşturan bir deneme. Cengiz Aytmatov'un bir eserinden uyarlanmış. Yeni yapılan bir baraja kamyonuyla kum taşıyan şoför İlyas'la (Kadir İnanır) eşi Asya (Türkan Şoray) ve çocuklarının öyküsü. Çalıştığı inşaat şirketinin memuresiyle ilişki kuran İlyas, bir gurur meselesi sonucu evini terk edip bir daha dönmez. Çocuğuyla yalnız başına kalan Asya, Cemşit'le (Ahmet Mekin) tanışır. Yıllar sonra İlyas çocuğunu almak için çıkagelir. Oysa küçük Samet, Cemşit'i babası sanarak büyümüştür. Ve Asya da Cemşit'le nikâhlıdır. İki erkek arasında kalan Asya, İlyas'a mı dönecek, yoksa oğluna babalık yapan Cemşit'in yanında mı kalacaktır? Genç kadın İlyas'ı itip Cemşit'i tercih eder. Türkan Şoray'ın ve Atıf Yılmaz'ın ödüllendirildiği filmde Ahmet Mekin ise Cemşit rolüyle bir kez daha dikkati çeker.
Sayfa 131
"Susuz Yaz"
Reji: Metin Erksan
Oyuncular: Ulvi Doğan, Hülya Koçyiğit, Erol Taş, Hakkı Haktan.
İlk tohumları 1960'lı yıllarınn başında atılan "toplumsal gerçekçilik" akımının önde gelen örneklerinden. Uzun süre sansürle takıştı ve gösterim izni aldıktan sonra "Türkiye'yi temsil etmek niteliğinden yoksun" gerekçesiyle Berlin Film Şenliği'ne katılması engellendi. Ama yurt dışına kaçınlarak, dünyanın en büyük üç festivalinden biri (diğerleri Cannes ve Venedik) olan Berlin Film Şenliği'nde (1964) "birinci" seçilip Alün Ayı ödülünü kazandı. Türk sinema tarihinin gerçek anlamda ilk büyük ödülü. Ve bir Metin Erksan başyapıtı. Toplumsal içeriğinin yanısıra kırsal kesim cinselliğini, bastırılmış erotik duyguları dışa vuran bir ilk deneme. Necati Cumalı'nın öykü kitabından alman film, ikinci kez Yılmaz Duru tarafından çekildiyse de (1973) Erksan'ın başarısını, hiçbir açıdan tutturamadı."
Sayfa 136
"Sürü"
Reji: Zeki Ökten
Oyuncular: Tarık Akan, Melike Demirağ, Tuncel Kurtiz, Şenel Gökkaya, Levent Yalman, Savaş Yurttaş.
Bir aşiretin kırsal alandan büyük kente geçişini ve giderek çöküşünü zengin ayrıntılarla veren destansı, epik bir deneme. Bir başyapıt. Tüm dünyada ilgi çeken ve Türk sinemasının yurt dışında geniş ölçüde tanıtımını sağlayan, İngiliz sinema yazarlarının "Epik-lirik yaklaşımı ve belgesel gerçekçiliğimle tanımlanan ulusal olduğu gibi evrensel niteliklere de sahip çarpıcı bir film. Yılmaz Güney'in uzun soluklu senaryosundan, Zülfi Livaneli'nin müziğine, Zeki Ökten'in anlatımına ve en küçük oyuncusuna kadar her şey yerli yerine oturmuş. Tarık Akan, Tuncel Kurtiz ve Melike Demirağ, şaşırtıcı ve paslaşmak bir oyun gösterisi sunuyorlar. Vahşi doğunun uçsuz bucaksız yaylalarından, "Güzel Ankara"nın ana caddelerine kadar uzanıp trajik bir çöküşü, bir "son"u yaşayan insanların, bir aşiretin öyküsünü anlatıyor. Tren bölümleri ve ihtiyar aşiret reisi Hamo rolündeki Tuncel Kurtiz'in koyun sürüsüyle Ankara'ya girişi, tek başına kalınca da caddelerdeki insan seli arasında oğullarını arayışı unutulmaz güzellikte. Türk sinemasında ekip çalışmasının en zengin örneklerinden. Belki de en üstünü (1978).
Sayfa 136
"Uçurtmayı Vurmasınlar"
Reji: Tunç Başaran
Oyuncular: Nur Sürer, Ozan Bilen, Füsun Demirel, Güzin Özyağcılar, Rozet Hubeş, Yasemin Alkaya, Meral Çetinkaya
Son derece duyarlı bir çocuk dünyası üzerine incelikle oturtulmuş "romantik gerçekçi" bir film denemesi. Ve son dönem Türk sinemasında geniş halk yığınlarına ulaşıp, her kesimden seyirciyi etkileyen "gişe filmi". Tunç Başaran'ın öncesi ve yeniden sinemaya dönüş yaptığı dönem dahil olmak üzere en niteliklisi. Feride Çiçekoğlu'nun bir eserinden alınmış ve senaryosunu da kendisi yazmış. Tunç Başaran, naifliklerle dolu özünde melodramın ve ucuzluğun kaçınılmaz tuzaklarına fazla teslim olmadan başarıya ulaşmış.
Sayfa 138
"Umut"
Reji: Yılmaz Güney
Oyuncular: Yılmaz Güney, Tuncel Kurtiz, Osman Alya- nak, Gülsen Alnıaçık. Kürşat Alnıadk.
1970'li yıllarda Türk sinemasında yeni bir dönem açan bir "başyapıt". Sansür Kurulu tarafından 10 maddelik bir gerekçeyle toptan reddedilen, sonra da Danıştay başvurusuyla gösterime giren filmin konusu, Yılmaz Güney'in babasının yaşamından kaynaklanıyor. Yarı belgeci anlatımıyla İtalyan "yeni gerçekçi" (Neo-Realizm) akımının etkilerini taşıyan film, beş çocuklu faytoncu Cabbar'ı (Yılmaz Güney) öyküsünden yola çıkıyor. Özel bir otonun çiğnediği atının ölümüyle dünyası yıkılan, parası olmadığı için yeni bir at alamayan Cabbar, yaşamındaki son umudunu bir hocanın peşine takılmakta bulur. Ama aradıkları meçhul define bulunmaz. Final ilginç ve çarpıcı bir sahneyle biter. Çocuklarını ve karısını define uğruna aç-susuz bırakan Cabbar, ellerini bilinmeyen bir tanrıya açarak, çorak ve acımasız topraklar üzerinde döner, döner... Cabbar çıldırmıştır. Dünya sinemasında bile kolay kolay rastlanmayan güzellikte sahnelerle dolu bir coşkunun filmi. Örneğin, Cabbar'ın ölü atı götüren arabanın arkasından yürüyüşü ve hayvanın bozkırın orta yerinde terk edilişi içburucu sahnelerden biri. Yılmaz Güney'in Cabbar tipini ustalıklı bir oyunla yorumladığı film için Kemal Tahir'in yorumu da şöyle: "Faytoncunun dramı ne demektir?" (1970).
Sayfa 140
Lütfi Ö. Akad'ın gelişiyle Türk sinemasında yeni bir dö nem başlar. Akad (1916), Faruk Kenç gibi tiyatro dışından gelen ve "sinemacılar çağı"nı başlatan bir yönetmendir. "Sinemacılar kuşağı"nın öncülerinden biri sayılır. Muhasebecilik yaptığı sıra yapıma Hürrem Erman'ın (1913) desteğiyle 1949'da ilk filmini çevirir. Halide Edip Adıvar'ın romanından uyarlanan Kurtuluş Savaşı filmi "Vurun Kahbeye"dir bu. Daha ilk filmiyle beklenmedik düzeyde başarıya ulaşan Akad, özellikle de 1952'de "Kanun Namına'yla Türk sinemasında bir "dönemeç" oluşturacaktır. "Kanun Namına", özgün bir anlatımın ve sinema dilinin oluşumudur. Kent yaşamını do ğal mekânlar içinde veren Akad, 1955'de "Beyaz Mendille bu kez de kırsal kesime yönelip yeni bir başarı daha elde edecektir. Türk sinemasının tarihsel gelişimi içinde "ilk usta"lardan biri olarak yerini alan Akad'ın daha sonra yapacağı filmlerde görüleceği gibi sineması durağandır. Buna karşılık da ele aldığı öyküde çerçevelediği resimlerin iç dinamiği bu durağan anlatıma bir hareket kattığı inkâr edilemez