100. Yılında Yeni Lisan Hareketi ve Milli Edebiyat Çalıştayı Bildirileri
Hülya ArgunşahSözler ve Alıntılar
okumuşlar, bırakınız gururu
millî harsı öğreniniz milletten
o vicdandır, sizse onun şuuru
köksüz şuur uzak değil cinnetten
Sayfa 282 - millî edebiyatın kanonik karakteri ve ziya gökalp'in ütopik tavrı, prof. dr. şaban sağlık.Kitabı okudu
Ancak Ömer Seyfettin, -dilin dışında- ne 1911 öncesi Türk edebiyatının gayr-i millîliği ne de ihtiyaç duyulan edebiyatın millîliğine dair tatmin edici izahlar ortaya koyar. Bu sebeple onun, ne olup olmadığı veya ne olup olmaması gerektiği hususunda çok somut öneriler içermeyen "Millî Edebiyat" projesi bir hayli muğlaktır. Dolayısıyla onun Millî Edebiyat projesi bize, çeşitli makale, mülâkat veya yazılarında parça parça ve dağınık görüşler olarak ulaşır.
Sayfa 76 - Prof. Dr. İsmail Çetişli, Ömer Seyfettin'in Şiir ve Mensur Şiirleri Örneğinde "Yeni Lisan" ve/veya "Millî Edebiyat" Hareketinin SonuçlarıKitabı okudu
"Yeni Lisan" hareketinin imlayla ilgili asıl görüşlerini Gökalp'in yazılarında buluruz.
Sayfa 18 - Prof. Dr. Mustafa Argunşah - Yeni Lisan ve İmla MeselesiKitabı okudu
"İlgilendiğimiz bir mesele, bir şahsiyet, çoğaltabiliriz bunu, bunun hakkında bir şeyler yazarken kendimizi onunla bütünleştiririz ve zaman zaman yine bir yöntem hatasına düşeriz. Kendimizi bütünleştirdiğimiz zaman onu billurlaştırmak için o şahsın, o hareketin karşı olduğu şeylere karşı oluruz; bu yanlıştır."
Sayfa 317 - çalıştay kapanış ve değerlendirme oturumu konuşmaları, prof. dr. nazım h. polatKitabı okudu
Yeni Lisancılar, alınan kararların uygulanması ve hayata geçirilmesi için bir toplumsal duyarlılığın veya "fedakârlığın" yeterli olacağına inanmaktadırlar. Ve tabii ki öncelikle gençlerin bu segerberliğe iştiraki beklenmektedir:
"Fenalığını hiç kimsenin inkâr edemediği eski lisanı ancak gençler esasından değiştirecek ve bir yenilik husûle getireceklerdir. Yoksa edebiyatı; sultânî mektepleri edebiyat muallimlikleri imtihanları için tertip olunan gülünç suallerden ibaret zannedenler değil... "Gençler birleşiniz, sizi ve vatanınızı kurtaracak Yeni Lisanı kabul ediniz"
Ömer Seyfeddin müthiş bir zekādır. İlk Yeni Lisan yazısı onun zekâsının pırıltılarıyla doludur. Bu yazıyı, Ziya Gökalp'ın ağırbaşlı makaleleri gibi değil, genç ve cevval bir zekânın, insanları adeta ihtilale çağıran infilakları gibi okumak lazımdır. Lütfen şu satırlara dikkat edelim:
"Türkçe kaidelerle her terkip yapılabilir. Arabi ve Farisi kaidelerle niçin yapıyoruz. Bu bir ihtiyaç mıdır? Hayır, biz onları tezeyyün için, süs için yapıyoruz. Şüphesiz süs için... İşte bundan vazgeçelim. Lafza tapmayalım. Eserlerimiz yaldızlı mukavvadan bir heykel olmasın. Fikre, hisse ehemmiyet verelim. Yazılarımız sade, beyaz, muhteşem, kavi, ebediyyete namzet, mermerden abideler olsun! Bunu ihtiyarlar, bunu dünküler yapamazlar. Hiçbir ölü mezarını kendisi kazmaz. Onlar tabii yaşamak isterler. Hayatları eskilikle kaimdir, "yeni" onların en büyük düşmanıdır... Şüphesiz ihtiyarlar mevcudiyetlerini muhafaza etmek hissine mağlup olacaklar; ölümlerini tahakkuk ettirecek, henüz altında kımıldadıkları taze kabirlerinin üzerlerine bir nisyan abidesi dikecek olan bu teşebbüse tenezzül etmiyorlarmış gibi hücum etmezlerse bile düşman kalacaklardır.