Akdeniz Havzası uygarlıklarının öne çıkan iki merkezi Roma ve İstanbul'dur. Ancak İstanbul'u Roma'dan farklı kılan özellikleri söz konusudur: İstanbul, denizle iç içe tek imparatorluk payitahtı olma ayrıcalığını yüzyıllar boyu korumuştur. Firavunlar Nil'in kıyılarında oturmuşlardı. Roma imparatorluğu kıyıdan 25 km içeride, Tiber'in iki yakasındaki "Yeditepeli" Roma'dan yönetiliyordu. Oysa Doğu Roma-Bizans imparatorları, sonra Osmanlı padişahları Marmara'nın, Boğaz'ın, Haliç'in kuşattığı yarımadada kurulu bir payitahtta hüküm sürmüşlerdir. Bunun bir ayrıcalık olduğunu vurgulamak için İstanbul'dan başka imparatorluklara başkentlik eden bir kıyı kenti bulunmadığını hatırlamak gerekiyor. İstanbul'un 1600 yıl süren payitahtlığını, doğal güzelliklerin, ılıman iklimin, konumuna uygun topografyanın donattığı da unutulmamalıdır. Bugün "Tarihi Yarımada" diye bilinen asıl İstanbul; Sarayburnu'ndan Edirnekapı'ya uzanan sırtta, 45 rakımdan 85'e kadar yükselerek bir zincir oluşturan ünlü "Yeditepe"yle Haliç'e, Marmara'ya eğimli surlarla çevrili eteklerinden ibaretti. Sonraki yayılma alanları: Sarayburnu-Boğaz Kavağı (Salacak) girişinden Kavaklar'a kadar bir suyolu olan 28 km'lik "Boğaziçi"; 8 km'lik doğal liman "Haliç"; Haliç'in karşı yakasında Galata burnu; Boğaziçi'nin Rumeli ve Anadolu kıyıları, Hisar sırtları, Çamlıca tepeleri, Ataktepesi, Yuşa Tepesi, Marmara'nın sularına serpilmiş "Adalar", Küçükçekmece, Büyükçekmece, Terkos gölleri, tatlı su kaynakları... Doğanın İstanbul'a bahşettikleri saymakla bitmez.
