Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol

1540-1541 Osmanlı'da Ayntab Mahkemesi ve Toplumsal Cinsiyet

Ahlak Oyunları

Leslie P. Peirce

En Eski Ahlak Oyunları Sözleri ve Alıntıları

En Eski Ahlak Oyunları sözleri ve alıntılarını, en eski Ahlak Oyunları kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
"Kural koyucu hukuk söyleminde (Müslüman hukuk bilgilerinin genel fetvalarında, padişahların fermanlarında) ırza geçme suçu, erkeklerin haneye dışarıdan saldırmaları durumunda meydana geliyordu. Oysa Ayntab mahkeme tutanakları, bir o kadar kadının da ev içinde ve sokaklarda uğradığını açığa vuruyor."
"Bu tutanaklar, İslam yargılama yönteminin gereklerini yerine getirecek biçimde kaleme alınmış kısa kısa notlardır. "Gerçekte olup biten"e ilişkin çoğu ayrıntı katılmamıştır ve kadı tarafından yapılan özetleme sırasında çok şey yeniden yoruma uğramıştır. Bununla birlikte, tutanakları dikkatlice, öyle ki bir bütün olarak ve karşılaştırarak okursak bize toplumsal ilişkilerin dokusu, yerel çatışmaların mahiyeti ve nelerin oyuncuları tek tek güdülediği konusunda çok şey anlatabilirler."
Reklam
Osmanlı'da Yargı Reformu ve Taşra'ya Yansıması - I
"Bireyi bir ölçüde 'işitebiliyor' olmamız, mahkemenin sözlü tanıklığa verdiği önemin söylenenlere iyi kulak verilmesine yol açmış olmasındandır. Hukuken zorlandıkları yerlerde, mahkeme yetkilileri açılan davanın somut içeriğinin yanı sıra ahlaki gerekçesini de tutanağa geçirdiler. Tanıklığa bu biçimde ağırlık verilmesi, elinizdeki kitabın ele aldığı yıllarda hukuk reformuyla uğraşmakta olan Osmanlı padişahı Süleyman'ın çalışmalarında özel önem verdiği konulardan biriydi."
Osmanlı'da Yargı Reformu ve Taşra'ya Yansıması - II
"Göreceğimiz üzere, Süleyman ve hukuk danışmanları mahkemeler ile, örneğin yerel kolluk güçleri ve Osmanlı taşra yetkilileri gibi yasa yürütücülerin rollerinin birbirinden ayrı ama birbirini bütünleyici olduğunun üzerinde durdular. Sultan ve hukukçularının, hiçbir suçun suçlular bir kadı huzurunda yargılanmaksızın cezalandırılmaması konusunda diretmesi, o dönemde mahkeme dizgesinin yaygınlaşmasını doğuran etkenlerden biridir. Görüldüğü kadarıyla, bir başka reform da mahkeme tutanaklarını herkese açık belgeler olarak saklama uygulamasıydı. İşte yörede yükselen seslerin kamu tutanaklarına geçirilmesine verilen bu önem sayesindedir ki, bizler, bugün Ayntab'ın geçmişine ilişkin bazı bilgileri elde edebiliyoruz."
"Ayntab Mahkemesi'nin yaygınlaşan Osmanlı yargı ağı içinde dişe dokunur bir merkez durumuna 1540 yılı dolayında geldiğini, tutanakların 1530'ların ortalarından başlayarak sistematik olarak saklanmasından anlıyoruz. Ayrıca kent, en geç 1541 yılından başlayarak, merkezden atanmış kadıları konuk ediyordu. Gerçekten de Ayntab, yargı dizgesiyle bütünleşme süreçlerini incelemek için eşsiz bir olanak sağlar, çünkü çok az sayıda Osmanlı kenti bu denli geriye giden mahkeme tutanaklarına sahiptir. Hatta Ayntab, imparatorluk ölçekli bir yargı ağına katıldığı anda zaten yerleşik bir mahkemesi olması nedeniyle daha da az bulunur bir araştırma olanağını sunar."
Ayntab'ın Önemi
"Kuzey Suriye'yi güneydoğu Anadolu'dan ayıran bölgede bağımsız bir devlet kurmak ya da sınırlarını korumak isteyen her gücün gündeminde Ayntab'ın denetim altına alınması vardı. Bundan dolayı kentin siyasal tarihi, baş döndürücü bir hızla biri gelip biri giden üstbeylerin tarihiydi."
Reklam
"Ayntab'ın jeopolitiğinden kaynaklanan stratejik olmasının yanı sıra (ve bir ölçüde bu nedenle) iktisadi bakımdan da elverişli konumu, birkaç ticaret yolunun kesişme noktasında bulunmasından kaynaklanıyordu. Kent, güneyde Suriye'ye ve Filistin üzerinden Mısır'a doğru açılan geçiş kapılardan biri olarak görev yapıyordu. Ayrıca doğu ve güneydoğu Anadolu kentlerini birbirine bağlayan ağ içinde kavşak noktalarından biri durumundaki kent, doğusunda İran'la, güneydoğusunda Bağdat ve İran Körfezi'yle bağlantılıydı. Ayrıca, Anadolu'ya birçok değişik yol üzerinden de bağlantısı vardı."
Dulkadır Beyi Alaüddevle Hükümdarlığında Ayntab
"Ayntab'ın talihi, Şehsuvar'ın kardeşi Alaüddevle zamanında yaver gitti. Yörede Ali Devlet adıyla bilinen ve Memluklara bağlı bir bey olan Alaüddevle, koruyucularının lütfu sayesinde uzun süren hükümdarlığında kenti denetimi altında tuttu. Gerçekten de Ayntab ve art bölgesi, 1515 ile 1516 yıllarının olaylarına gelinceye dek kesintisiz bir görece barış dönemi geçirmiş görünüyor. Ayntab'ın Dulkadırlı topraklarına önemli bir kaktı olduğunu düşünen Alaüddevle, bir su deposu ile kent merkezinde büyük bir cami inşa ettirdi. Kalenin onarımı, hükümdarlığının başlangıcında, 1481'de tamamlandı."
"Gerçekteyse, Süleyman'ın hükümdarlığına damgasını vuran, başkaldırma ve meydan okumaydı; kullarının yaşamlarına damgasını vuran ise alttan alta ve açıktan değişimdi."
"1534-1536 İran Seferi'nin başlıca sonuçlarından biri, güneydoğu Anadolu kentleri Ayntab, Bire, Ruha ve Amid'den (bugünkü Gaziantep, Birecik, Urfa ve Diyarbakır) geçen ticaret ve haberleşme yollarının güvenliğinin artmasıydı. Alışverişin bir bölümü İran'a yönelikti, bir bölümü ise Mezopotamya'yı aşarak Bağdat'a ulaşıyordu. Saygın Abbasi halifelerinin kadim başkenti, siyasal, iktisadi ve tarihsel bakımından büyük önem taşıyan Bağdat, padişah ve ordularının 1535 yılında kazandığı başlıca ödül oldu. Bağdat'ın denetimi, Selim'in daha önce imparatorluğa kattığı ticaret yollarına ve İran Körfezi'ne Osmanlıların erişmesini sağladı."
16 öğeden 1 ile 10 arasındakiler gösteriliyor.