Ana Hatlarıyla Yakınçağ Tarihi
Özgür YıldızSözler ve Alıntılar
Fransız İhtilali Başlıyor.
Fransa'da ihtilale yol açan olay Kral XVI. Louis'in 1614 yılından beri toplanmayan Etats Generaux Meclisi'ni 5 Mayıs 1789 yılında toplamak zorunda olmasıdır. Etats Generaux Meclisi 17 Haziran'na Milli Meclis ilan ederek milletin iradesi olarak toplanınca kralın kuvvet kullanma ve meclis salonunu kapatma girişimi sonuçsuz kaldı. Paris'e askeri birlikler yığılıyor, inkılaba karşı koyma hazırlıkları yapması halk üzerinde olumsuz etki bıraktı. Paris Belediyesi başşehrin iradesini eline aldı. İsyancı hareketler Paris'i de aşıp köylere kadar sıçradı. Sokaklarda gösteri yapan halk burjuva milletvekillerini destekliyordu. Camille Desmoulin isimli genç gazetecinin halkı etkileyen konuşması üzerine heyecana gelen halk 14 Temmuz 1789 günü Bastille hapishanesini basması üzerine söz konusu tarih Fransa için milli bayram ilan edildi. 15 Temmuz'da XVI. Louis Ulusal Meclisi'nin isteklerini kabul edince bazı soylular ülkeden kaçtı. Aynı günlerde Fransa köylü ayaklanmalarını da gördü. Ulusal Meclis "derebeylik haklarını" 4 Ağustos akşamı kaldırarak feodalite yönetimine son verdi. Fransa'da belediyeler 1 Ağustos'da oluştu. 26 Ağustos 1789'da yayınlanan 17 maddelik "İnsan ve Vatandaş Hakları Beyannamesi" evrensel hukuk metni olarak günümüze kadar intikal etmiştir. s. 34-35.
Yeditepe Yayınları, İstanbul, 2017.
Amerikan İhtilali Nasıl Ortaya Çıktı?
Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nın en büyük nedeni Yedi Yıl Savaşları olarak gösterilir. 1763 Paris Anlaşması ile sonuçlanan İngiltere-Fransa rekabetinin kazanını İngiltere olmuştur. Savaşın kazananı İngiltere olsa da mali açıdan sıkıntı yaşadığından çözüm için yeni vergiler getirmiştir. Getirilen bu yeni vergiler Amerikan kolonilerini harekete geçirmiştir. İngiltere 1765 yılında "Damga Pulu ( Stamp Act)" kanunu çıkararak resmi makamlara verilen belgelere bu pulu yapıştırmayı zorunlu tutmuştur. 1773'te çay vergisi ile ilgili düzenlemeye gitmiştir. 16 Aralık 1773'te Boston Limanına demirlemiş bulunan 343 sandık çayını deniz döken koloniler İngiltere kralına karşı hareketi başlatmıştır. Amerikan Bağımsızlık Hareketi 1774 yılında başladı, 1776 yılında George Washington liderliğinde şekillenirken Fransızlar bağımsızlık hareketine doğrudan destek oldu. Netice itibarıyla 4 Temmuz 1776 yılında "Amerikan Bağımsızlık Beyannamesi" yayınlandı.
Sayfa 22 - Yeditepe Yayınları, İstanbul, 2017.
Trablusgarp
Günümüzde Libya olarak bilinen ülke Osmanlı Devleti'nin Trablusgarp Vilayetini, Bingazi müstakil sancağını ve Fizan bölgesini kapsar. Trablusgarp 1510'da İspanyol işgaline uğramış, 1530'da Saint Jean Şövalyeleri'nin eline geçmiştir. İşgal altında durmak istemeyen Trablusgarp halkı 1519'da İstanbul'a bir heyet göndererek Osmanlı Devleti'nin kendilerini Haçlılardan kurtarması talebinde bulunur. Trablusgarp'ta yerleşen şövalyeler Mekke'ye hacı götüren gemilere de saldırıp hac yolunu sekteye uğratmıştır. Kanuni Sultan Süleyman Trablusgarp'ın alınması için Kaptan-ı derya Sinan Paşa'nın İspanyollardan alması için görevlendirdi. Turgut Reis'in de katıldığı bu sefer sonucu 15 Ağustos 1551 yılında İspanyollardan alınarak Türk toprağı haline getirilmiştir. Kuzey Afrika'daki Cezayir, Tunus, Trablusgarp Türkler tarafından alındıktan sonra bu bölgeler ilk yıllarda müşterek daha sonra ayrı eyalet olarak yönetilerek tümüne "Garp Ocakları" denilmiştir. Hükümete en bağlı olanı Trablusgarp'tır.
Sayfa 158 - Yeditepe Yayınları, İstanbul, 2017.
Şark Meselesi
Şark Meselesi'ni iki kısımda incelemek mümkündür: Birincisi 1071-1683 tarihleri arası kısımda Türkler taarruz halinde, Hristiyan Batı alemi ise savunmadadır. Avrupalılar açısından bu dönem şu şekilde sınıflandırılır:
1) Türkleri Anadolu'na girmesini engellenmek
2) Türkleri Anadolu'da durdurmak
3)Türklerin Rumeli'ye geçişini önlemek
İkinci kısmı Türklerin savunmada olduğu 1683'ten günümüze kadar olan kısımda şu şekilde sınıflandırılır:
1) Türkleri Avrupa'dan atmak
2) Türkleri Balkanlardan atmak
3) Osmanlı Devleti'nin içindeki gayrimüslimleri kışkırtmak gerekirse bağımsız olmalarını sağlamak
4) Türkleri Anadolu'dan atmak
Sayfa 12 - Yeditepe Yayınları, İstanbul, 2017.
Amerika Bağımsızlık Savaşı'na Giden Süreç
17. yüzyılda İsveç, Hollanda, Fransa, İngiltere Kuzey Amerika'da koloni oluşturmuştu. İspanya ve Portekiz kolonileri Orta ve Güney Amerika'da yoğunlaşmıştı. Kuzey'deki koloniler daha çok ticaret, denizcilik, balıkçılık ile zenginleşirken, orta ve güneydeki kolonilerin geçim kaynağı tarımdı. Kuzey Amerika'da egemenlik yarışına giren iki büyük güç İngiltere ve Fransa idi. İngiltere, Fransa ve yerliler arasında 1689'dan1763'e kadar uzun soluklu çatışmalar oldu. Sonunda galip İngiltere oldu ise de İngiliz sömürgeciliğinden rahatsız olanlar vardı. Amerika'daki İngiliz kolonilerinin sayısı 13'tü. İngiliz kolonileri ticaret şirketleri tarafından kurulanlar, dini sebeplerle kurulanlar, büyük toprak sahiplerince mülk amaçlı kurulanlar şeklinde üç sınıfta ele alınmaktadır. Bu kolonilerin zamanla tümü "Crown Colony" yani İngiltere kralına bağlı sömürge oldu.
Sayfa 21 - Yeditepe Yayınları, İstanbul, 2017.