Anadolu'da İslamiyetin Yayılışı
Osman ÇetinQuotes
Farsçanın resmi dil olduğu kadar kültür dili olarak da kullanılmasının, daha çok medreseler çevresinde toplanan, aydın şehir halkının önemli ölçüde Fars kültür ve düşünce tarzını benimsemesine te'siri olmuş; buna karşılık Yesevilik gibi Orta Asya menşeli ve eski Türk hayatından çizgiler taşıyan tarikatlara mensup şeyh ve dervişlerin şehirlerden çok göçebe Türkmen toplulukları arasındaki dolaşarak onların dini duygularını okşamaları, Anadolu'da farklı kültür yapısına sahip iki ayrı sınıfın teşekkülüne sebep olmuştu. Öyle ki, XIII. yüzyılda, özellikle Moğol istilâsı döneminde ortaya çıkan karışıklıklar âdeta bir Türk-Fars kültür mücadelesi hâline büründü.
Sayfa 164 - Marifet YayınlarıKitabı okudu
Ayrıca Selçuklular döneminde, Anadolu'nun islâmlaşması hususunda, Fars unsurunun da ağırlığı söz konusudur. Bunlar, Selçuklu devletinin ilk kuruluş yıllarından başlayarak, daha çok devlet memuru, tüccar ve mutasavvıf olarak Anadolu'da Türk cemiyetine karışmışlardı. Selçukluların Farsça'yı resmî dil olarak kabûl etmelerinde bu unsurun te'siri oldu. Türkler göçebelikten yerleşik hayata geçince Türk-Fars mücadelesinin tezahürü olan Babaî ve Türkmen isyanları sürüp gitti. Sonunda bu mücadelenin Türkmenler lehine gelişmesi ve Türkmen beylerinin Anadolu'ya hâkim olmalarına rağmen asırlarca İran kültürünün te'siri Anadolu'da hissedildi.
Sayfa 60 - Marifet Yayınları, Göçler ve Türkleşme - İslamlaşma OlayıKitabı okudu
Başta Tuğrul Bey olmak üzere bütün Selçuklu hükümdarları Ehl-i Sünnet akidesini yaymayı devletin resmi politikası haline getirmiş ve bu politika ile İran'da Sünniliğin üstünlüğünü sağlamışlardı. Ayrıca Şiî Büveyhiler ve bunlardan başka her türlü Ehl-i Sünnet dışı grupların telkin ve te'sirlerinden Abbasî hilâfetini kurtarmak için de canla başla çalışmışlardı. Nizamiye medreseleri de bu maksatla, yani Sünnî mezheblerin görüşlerinin tahsil edilmesi ve yayılması maksadıyla kurulmuştu.
Sayfa 162 - Marifet YayınlarıKitabı okudu
İslâmlaştırma ve Türkleştirme Siyaseti
1 — Devlet hâkimiyetini te'min ve idareyi te'sis edecek olan Türk personelinin (bürokrasi) âileleri ile birlikte gelip şehirlerde yerleşmeleri, serbest veya mecbûrî iskânlarla şehrin Müslüman-Türk nüfûsunun artması.
2 — Câmi, medrese, tekke, darüşşifa, imaret, vakıflar gibi dinî-içtimâî müesseseler kurularak kültür hâkimiyetinin sağlanması ve bu müesseselere bağlı olarak türkleşme ve islâmlaşmanın hızlanması.
3 — İktisadî hâkimiyetin ele geçirilmesi ve refahın artırılması suretiyle yeni Türk kitlelerinin şehirlere celbi ve böylece yerli unsurun eritilmeye çalışılması. Bilhassa Ahî esnaf kuruluşunun organizasyonu ile ticaret ve sanayinin Türklerin kontrolüne geçmesi.
Sayfa 137 - Marifet YayınlarıKitabı okudu
iskân politikasının iktisadî sebebi
Danişmendli Ahmed Gazi 412/1102'de, Haçlılarla yaptığı savaştan sonra Malatya'yı ele geçirince, ahaliye dokunmamış hattâ yerlerini terk ederek sağa sola dağılan halkı toplayarak köylerine iskân etmişti. Ayrıca bunlara tohumluk buğday, çift hayvanı ve ziraat âletleri dağıtmış ve böylece bozulan ekonomik dengeyi yeniden düzene sokmuştu.
Sayfa 119 - Marifet YayınlarıKitabı okudu