Anlam Kavramı Üzerine Bir Deneme
Teo GrünbergAnlam Kavramı Üzerine Bir Deneme Quotes
You can find Anlam Kavramı Üzerine Bir Deneme quotes, Anlam Kavramı Üzerine Bir Deneme book quotes, the most impressive sentences and paragraphs on 1000Kitap."Mantık" terimi iki ayrı manada kullanılmaktadır:
a) "Mantık" terimi çeşitli nesnel dil-sistemlerinin "değil", "ve", "veya", "ise", "bütün", "bazı", "dır" gibi mantıksal ifadelerden kurulu lojik-iskeletlerini gösterir. Buna göre her bir dil-sisteminin kendine özgü bir mantığı vardır. Yani bu manada "mantık"tan değil, "mantıklar"dan söz etmek yerinde olur. Her mantık, iskeleti olduğu dil-sistemini kullanan kişilerin çıkarım (inference, raisonnement) çabalarının dilsel belirtisidir.
b) "Mantık" (a) manasındaki mantıkların yapılarını inceleyen, dolayısıyla ancak üst-dilde ifade edilebilen bir bilgi-sistemi demektir. (b) manasını (a) manasından ayırt etmek için (b) manasındaki mantığa "üst-mantık" (metalogic) de denilmektedir.
"Fizikalist" bir dile ait önermelerin "fenomenalist" bir dile çevrilmesi sonucunda da, objektif (tekil ve genel) terimlerin elenmesi mümkündür. Ancak bu türlü "indirgemeler" bütün "belirtici" ifadelerin (yani bütün tekil-terimierin ve bütün genel-terimlerin) elenmesini hiçbir şekilde sağlayamaz. Bu türlü işlemlerle yapılabilen tek şey, belli bir kategoriye ait terimlerin yerine başka bir kategoriye ait terimlerin konulmasıyla, ilk kategoriye ait terimlerin elenmesidir.
Platoncu demelerine razıyım be Hüso
Bunların hangisinin "halis felsefe", hangisinin sahte felsefe oluğunu sormak anlamsızdır; böyle bir soru bir çeşit Platon'cu kavramcılığın ürünüdür. Ancak, Dr. Grünberg'e göre, şu soru sorulabilir. Hatta sorulmalıdır: "İnsan bilgisinin bugünkü aşamasında, bilim denen gerçek karşısında, felsefeye ne gibi bir görev düşebilir?"
Empirik içeriği olan dillere ilişkin olan "anlamlılık problemi", "anlamlılığın doğrulanabilme-teorisi" (verifiability theory of meaning) veya "empirist anlamlılık-ayracı" (empiricist citerion of meaning) adı altında "mantıkçı empiristler" arasında uzun tartışmalara yol açmıştır. (Özellikle bkz. Carnap, "Testability and Meaning"; Hempel, "Problems and Changes in the Empirical Criterion of Meaning"; Pap, Analytische Erkenntnistheorie, s. 1-26; Presley, "Argument, about Meaninglesness"; Carnap, "The Methodological Character of Theoretical Concepts").
Doğrulukları bulmanın veya bilgi edinmenin yasaya-uygun
sayılabilecek başka yolları da var mıdır?
(1) Sezgi yolu!* Bu yol bize analitik ve sentetik doğruluklar dışında ve onlara geri götürülemez yeni bir takım doğruluklar kazandırır: Bunlar Kant'ın sentetik n priori dediği doğruluklardır. İşte bilimden farklı olarak felsefe bu türden doğrulukları araştırır. Bu görüşe göre, felsefe de yasaya uygun bir bilim'dir, öteki bilimlerden sadece baş vurduğu yöntemle ayrılır. Bu görüşün çağımızdaki en önemli savunucusu Fenomenoloji'nin kurucusu Husserl'dir.
*Gerçekte bu yola çeşitli adlar verilmektedir, ama büyük çoğunluğun 'sezgi' (daha çok 'akılla seziş' / 'rational insight') deyimini kullandığım görüyoruz.
“Anlam” kavramının incelenmesi çeflitli açıdan (örneğin kültür tarihi, dil-bilgisi, psikoloji, sosyoloji v.b. özel bilimlerin çerçevesi içinde) yapılabilir. Yazımızın amacı ise “anlam” kavramını yalnız felsefe açısından, yani bir felsefe problemi olarak incelemektir. Şu halde “anlam” problemini ele almadan önce, genel olarak bir felsefe probleminin ne demek olduğunu ve çözümü için hangi yollara başvurulabileceğini araştırmamız faydalı olacaktır. Böyle bir araştırma konusu ise “felsefe”nin anlamının aydınlatılması (yani “felsefe” teriminin tanımlanması) probleminden başka bir şey değildir.