Antep Ermenileri Sosyal-Siyasi ve Kültürel Hayatı
Ramazan Erhan GüllüQuotes
Antep'in misyoner merkezi olarak seçilmesinde, kentin çevresindeki yerleşimlere de rahatça ulaşılmasını sağlayan oldukça stratejik bir coğrafî konuma ve yüksek bir ticarî kapasiteye sahip olmasının etkili olduğu söylenebilir. Devam eden bu yoğun faaliyetler içinde kentteki ilk matbaa da yine misyonerler tarafından kurulmuştur.
Misyonerler için dinî hedeflerin yanında yer alan sahalardan biri de bulundukları kente kendi kimliklerini işleyebilme gayretidir.
Antep'te 19. yüzyılın ikinci yarısında Amerika'nın da dahil olduğu birçok ülkenin konsolosluğu bulunuyordu. Konsoloshanelerden siyasî yönden en etkini ve mimari görünüm olarak en ihtişamlısı da yine Amerikan konsolosluğuydu.
Maraş, Urfa, Zeytun gibi civar bölgelerdeki Ermeni nüfus oranıyla karşılaştırıldığında Antep'te Ermeni nüfus son derece azdı.
Özellikle Fransız işgali döneminde Antep'teki misyoner kurumları ya doğrudan Fransız karargâhı olarak kullanılmış veya başka gereksinimleri için işgalcilerin hizmetinde bulunmuştur. Ermeni mahalleleri de zaten Fransız birlikleriyle beraber Türklere karşı birer cephe haline getirilmiştir.
Bir yerleşimdeki fizikî-mimarî yapılar sadece barınmak için değil, ondan daha önemli olarak, orada yaşayanların sosyal, kültürel ve iktisadî faaliyetlerini ve bu faaliyetlerin temsil ettiği kültürü ya da kimliği barındırmak içindir.
Sayfa 20