Atatürk Dönemi Maliye Politikaları

Atatürk'ün Afet hanımla birlikte yazdıkları Medeni Bilgiler Kitabı içindeki Bölümlerde (12 ve 15. Bl.) Afet Hanım imzasıyla yayınlanan Vergi Bilgisi Kitabı da yer almaktadır. Dolayısıyla Atatürk sadece Maliye Politikası tespiti ile meşgul olmamış; aynı zamanda bu politikaya derinliğine nüfuz etmeye çalışmış, hatta bu alanda yurttaşları eğitmek de istemiştir. Afet Hanım kitabın ön sözünde hazırlıklarında devrin maliyecilerinden; Başvekalet Müsteşarı Kemal Bey'den, Bütçe Encümeni Reisi Hasan Saka'dan ve Maliye Bakanı Ş. Saraçoğlu'ndan yardım aldığını ifade etmektedir. Ancak bugün bile okunduğunda; Vergi Bilgisi Kitabı'nın bir lise Yurttaşlık Bilgisi öğretmeninin bilgi düzeyini aşan isabetle ve mükemmellikle yazıldığını teslim etmek gerekir.

Sayfa 23 - Maliye BakanlığıKitabı okudu

Poyraz Ayrıç

Atatürk ve arkadaşları mali disiplini, adam başına gelirin cari fiyatlarla 75,7 TL olduğu geri ve savaşın tahrip ettiği bir ekonomide; Osmanlı'nın dış borcunu da yüklenerek sağlamak ve ülkeyi aynı zamanda kalkındırmak gibi, devasa bir sorunu veya tarihçi Toynbee'ye göre ancak Herkül'ün altından kalkabileceği bir yükü üstlenerek ve kendi amaçları ve dönemleri açısından da başarılı olmuşlar ve geride izlenecek bir yol haritası bırakmışlardır. Kalkınma veya muasırlaşmak ülküsü devam etmektedir. Onlara olan şükranımızı ve/veya görevimizi, ancak kalkınmayı tamamlayarak yerine getirebiliriz.

Sayfa 204 - Maliye BakanlığıKitabı okudu

Reklam

Poyraz Ayrıç

Siz bu denklemi yıkan %52'yi tanımamışsınız...

Özel tüketimin düştüğü bir ekonomide hükümetlerin halkın desteğini kazanabilmeleri güçtür. Nitekim özel tüketim veya harcanabilir gelir düştüğünde demokrasilerde iktidar, Tek Parti Rejimleri ise hükümet değişikliği beklenilmelidir.

Sayfa 176 - Maliye BakanlığıKitabı okudu

Poyraz Ayrıç

Aslında 1929 buhranı da, tarım ihracatını çökerterek; Aşar'ın kaldırılmasının köylü refahını artırmasını önlemiş olabilir.

Sayfa 42 - Maliye BakanlığıKitabı okudu

Poyraz Ayrıç

Devletçilik hareketinin başlangıçta üç finansman kaynağı vardı; (i) Tekel gelirleri (ii) vergiler (iii) borçlanma. Bunlara daha sonra işletmeye açıldıkça (iv) KİT kârları da eklendi.

Sayfa 104 - Maliye BakanlığıKitabı okudu

Poyraz Ayrıç

Cumhuriyet yönetimi Osmanlı İmparatorluğunda sadece geri kalmış ve harap bir ülke değil; aynı zamanda bu ülke üzerine konulmuş adına Düyun-u Umumiye denilen bir mali ipoteği yani yabancılara ödenecek bir ertelenmiş vergi yükünü de devir aldı. Ancak I.Dünya Savaşı sırasında tedavüle çıkartılan 158 milyon kâğıt paramız karşılığı Avusturya Bankası'na, rehin verilen altı milyon altın liramıza savaş tazminatı adı altında el koyan İtilaf Devletleri, fiilen borçlarını zaten peşinen tahsil etmişlerdi. Dolayısıyla İtilaf Devletleri hukuken kağıt üzerinde borçlarını talep etmekte haklı gözükseler de; tefeci zihniyeti ile hareket ettikleri veya siyasal amaçlar güttükleri söylenebilir. Düyun-u Umumiye konusunda yapılan Antlaşmaların muhaliflerce ileri sürülen; aleyhimize ve adaletsiz olduğu iddiaları Antlaşmaları imzalayan temsilcilerimiz veya hükümetlerimizce kabul edilmese bile; aynı hükümetlerce 1925 ve 1929'da tatbikatın durdurulması ile sabittir. 1933 İtilafnamesi'ni de yeni anlaşmalar 1936 ve 1938 Türk-Fransız ek Antlaşmaları izledi. Ancak en büyük şansımız 1933 İtilafnamesi sırasında metine konulan Fransız Frangı maddesini ileri sürerek ve önce Frangın altın karşılığının kaldırılmasından ve nihayet II. Dünya Savaşı sırasında F. Frangı'nın değerinin düşmesinden de yararlanarak % 40 oranında tasarruf sağlayabilmemizdir Netice olarak anlaşmaya göre 1983'de itfasının tamamlanması öngörülen Düyun-u Umumiye, 1954'teki itfa ile ortadan kaldırıldı.

Sayfa 135 - Maliye BakanlığıKitabı okudu