Bask Meselesi
Zekine TürkeriSözler ve Alıntılar
Basklılar, yaşadığı coğrafyanın kendi dilin de anlamlı bir karşılığı olan çok az halktan biridir. "Tarihsel Bask toprakları" olarak bilinen coğrafyanın adı olan Euskal Herria Baskçada, bir versiyona göre "Bask dili halkı ", bir başkasına göre ise 'Bask Halkı' anlamına gelir . Tarihsel başkenti İrunyea ya da Pamplona olan bu topraklar yedi bölgeden oluşur : Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Nafarroa, Lapurdi, Behe Nafarroa ve Zuberoa. Bask coğrafyası 20.664 kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahiptir. Fransa ve İspanya devletleri arasında bölünmüş olan Euskal Herria'nın% 14'ü Fransa, diğer kısmı İspanya devletinin sınırları içinde yer alır. Fransız Devleti 'nde bulunan parçası "Kuzey Bask Ülkesi" ya da "İparralde" olarak tanınmakta olup Lapurdi, Behe Nafarroa ve Zuberoa bölgelerini kapsar. Bu bölüm Fransız Devleti'nin % 0.5'i kadardır. "Güney Bask Ülkesi" ya da "Hegoalde" ise İspanyol Devleti'nde yer alan parçasıdır. Araba, Bizkaia, Gipuzkoa ve Nafarroa'yı içine alan bu bölüm İspanyol Devlet i 'nin % 3.5'i kadardır.
Bask Devleti yine bu kralın döneminde bölünür. Castilla Kralı VIII. Alfonso, Papa'nın da desteğiyle İberik Yarımadası'nı yeni Müslüman istilacılardan korunmak amacıyla, diğer Hıristiyan krallara ittifak çağrısında bulunur. Güçlü Sancho bu çağrıya olumlu yanıt verir. Güçlü Sancho birlikleri, Müslümanların İberik Yanmadası'ndaki askeri egemenliğine, 1212'de yapılan Navas de Tolosa muharebesinde son verirler. Fakat Müslümanlara karşı girişilen bu savaş, Navarra Krallığı 'nın, Alava, Vizcaya, Guipuzcoa, Zuberoa ve Laburdi bölgelerini kaybetmesine yol açar.
Katolik krallarının birlikleri, 1512'de Navarra Krallığı'nı istila eder ve Castilla Krallığı'na katarlar.
Sayfa 20
Carlist Savaşlar
Liberalizminin siyasi teorisi XV III. yüzyıl sonları ile XIX . Yüzyıl başlarında, Fransız Devrimi'nin etkisi ile İspanyol Devleti'nde de egemen olmaya başlar. Merkezi yönetimi güçlendirmek için Basklıların tarihsel yasaları olan fuero'lar yürürlükten kaldırılmaya başlanır, Basklılar da buna karşılık silahlı ayaklanmalar
Sayfa 27
Basklılar , geleneksel yasaların yaşatıldığı sürece, kendilerini kendi topraklarının egemeni kabul ederler ki bu dönem kıtasal bölüm de denen Kuzey Bask'da 1789'a, yarımada kısmı da denen Güney Bask'da ise 1876'ya kadar sürer. Yine, Yurtsever Bask Solu diye bilinen bağımsızlık yanlısı Basklıara göre Bask toprakları, farklı biçimlerde Castilla'ya ile birleşene kadar, hiçbir yere tabi olmaksızın özgür ve bağımsız idiler. Yarımadadaki Bask topraklarının Castilla'ya bağlanma tarihleri şöyle: Gipuzkoa 1200, Araba 1322, Bizkaia 1379 ve Nafarroa 1512. Yine aynı kesime göre, bu tarihlerde zaten bilinen anlamıyla devlet anlayışı yoktu , o nedenle o günkü bağımsızlık anlayışı da bugünkü ile karıştırılmamalı . Daha çok "beylik" türünden feodal yapılanmalar vardı. Yine adı geçen bağlanmalar da politik bir birleşmeyi if ade etmiyordu, çünkü "fuero"ların yitirmemişlerdi. Krala kişisel bir bağlılıktı söz konusu olan.
Sayfa 24
Bask Milliyetçiliğinin Babası: Sabino Arana
Bask milliyetçiliğinin ideolojik babası kabul edilen Sabino Arana, bir kaç tersane sahibi Carlist bir ailenin çocuğu olarak 1865'de Bilbao'da doğar. 1882'de Bask dili ve geleneklerini incelemeye başlayan Arana, 1892'de hukuk öğrenimini gördüğü Barselona'da Vizcaya'nın Bağımsızlığı için adlı ilk kitabını yayınlar .
Sayfa 29
Bask Milliyetçiliğinin Doğuşu
Bask milliyetçiliği, XIX yüzyıl sonlarında Sabino Arana Goir i 'nin öncülüğünde, endüstrileşme ve göç olgularının beklenen bir sonucu olarak doğar. XIX . yüzyıl ortalarında başlayan endüstrileşme, şehirleşme ve göç olgularını da beraberinde getirmiştir. Bask topraklarına, özellikle Vizcaya madenlerinde çalışmak üzere İspanyol Devleti 'nin başka bölgelerinden kitlesel göç akınları yaşanır. Nihayet Basklılar yalnız dil olarak değil etnik olarak neredeyse yok olmanın eşiğine varmışlardır. Milliyetçi Bask hareketi böyle bir ortam da, göçün hızlandırdığı asimilasyona da tepki olarak , yitirilen tarihsel siyasi hakları telafi ve tam bağımsızlık hedefleri ile politik arenaya çıkar.
Sayfa 29
Basklıların kökeni ile ilgili bir iddia:
Basklıların kökenine dair bir iddia da Milliyetçi Bask Partisi'nin (PNV) kuru cusu ve Bask milliyetçiliğinin babası sayılan Sabino Arana'ya ait. Arana'ya göre Basklıların kökeni "doğu"ya ya da "güneşin doğduğu" yere uzanıyor. iddia, kaynağını "euzco" kelimesinin etimolojik kökeninden alıyor: "eguzki -ko" (güneş'den). Nereden "euzko" halkı ? "Güneş"den ya da "doğu"dan gelen.
Sayfa 17