Bilim ve Gelecek - Sayı 195 (2020 Temmuz)
Bilim ve Gelecek DergisiSözler ve Alıntılar
İslam Tasavvufçuları: Tek gerçek özne Tanrı’dır
Şafağını Fransız Devrimi’nin aydınlattığı 19. yüzyıl bir yandan Endüstri Devrimi diğer yandan toplumsal hareketliliklerle Avrupa’yı sarsarken Osmanlı’yı da yaşamsal sınavlardan geçirir. Toprak kayıplarıyla günden güne küçülen imparatorluk ayakta kalabilmek için artık yönetsel reformlara başvurmak ve yüzyıllardır üstü örtülen sorunlarına çözüm aramak zorundadır. Tanzimat’ın getirdiği açılma bu arayışların saray çevresi dışına taşarak yeni oluşmaya başlayan kamuoyunda da tartışılmasına neden olacak ve tarih sahnesine Osmanlı aydınını çıkaracaktır. Zamanın ruhuyla gelen heyecanı taşıyan bu aydınlar arasında, özgün karakteri, öncü düşünceleri ve cesur girişimleriyle öne çıkan kişilik Ali Suavi’dir.
Ferman sende, ama güzel yaşamak bizde: Senden ayığız bu sarhoş halimizde. Sen insan kanı içersin, biz üzüm kanı: İnsaf be sultanım, kötülük hangimizde?” (Ömer Hayyam, Dörtlükler)
1) 1973 yılında, Karl von Frisch, Konrad Lorenz ve Nikolaas Tinbergen, “bireysel ve sosyal davranış örüntülerinin organizasyonu ve açıklanması ile ilgili buluşları”ndan dolayı Fizyoloji veya Tıp Nobel Ödülü’ne layık görüldüler. Bu biliminsanları, 1930’lu yıllardan başlayarak, etolojinin (hayvan davranışları biliminin), biyolojinin bir alt dalı olduğunu gösterdiler. Tinbergen’e göre etoloji, davranışların biyoloji temelinde incelenmesidir. Örneğin saldırganlık gibi davranışsal bir “karakter”, diğer anatomik (örneğin balıkların yüzgeci) veya fizyolojik (örneğin glükoz metabolizmi) karakterler gibi evrimleşmiştir.(5)