Muhammed İkbal, verimli İslam kültürünün insanlık toplumuna armağan ettiği en parlak fikri ve insani simalardan birisidir. İslam, insan ruhunun çeşitli boyutlarının tamamında büyük insan‘ı inşa etmiştir. Büyük insanlık ailesi, seçkin şahsiyetlerinin birçoğunu İslam’a borçludur ve İkbal bunlardan birisidir. Ne var ki İkbal’i bu büyük adamlar arasında seçkin kılan şey, meyve veren bu büyük ağacın, İslam kültürü tarlasının afete uğradığı, hüzünlü ve ölümcül bir sonbahar sessizliğine gömüldüğü, aynı zamanda sömürgeciliğin kök söktüren selinin ve tufanının birdenbire Batı’dan üzerine sökün ettiği, sonbaharda afete uğrayan tarlanın her yanını baştanbaşa su bastığı ve felaketzede çiftçilerin uykuda olduğu bir çağda ortaya çıkmış ve çiçek açıp meyveye durmuş olmasıdır. Bu tarlanın bekçileri yapayalnız, yağmacıları ve sahipleriyse saldırgan kurt, tilki ve sırtlan sürüleridir!
