Çemberin Dışındaki Kürtler

615 syf.

· Kitabı okudu

9/10 puan verdi

Liked

Read in 28 hours

Ezidiler

Êzîdiler, kadim Zerdüştlük,Mitraizm,Maniheizm gibi dinlerin yanında İslam ve çeşitli Hristyanlık öğretilerini de kapsayan sentez bir Din/dünya görüşüdür. Êzîdi Kürtler; Irak, Türkiye,Suriye, Ermenistan, Gürcistan,Ukrayna,Rusya ve Almanya'ya değin geniş coğrafyalara dağılmıştır, elbette bu dağılımın temel nedeni tarih boyunca 76.kez kıyıma uğrayıp sürgün edilmeleridir. Meleklere özel bir anlam atfetmeleri sebebiyle diğer inançlar tarafından 'putperest' denilmiştir. Êzîdiler bu ifadeye şiddetle karşı çıkıyor olup kendilerini Rojperest ya da Ezda'nın çocukları olarak tanımlarlar.Güneş'e yüzünü dönüp ibadetlerini Qewl ve Beyitlerle yaptıkları gibi saz eşliğinde de gerçekleştirirler. Tavus Kuşu'nu sembolünü kullanmalarının sebebi 'güzellik, dirilik, ölümsüzlük ' gibi anlamlar ifade etmesidir. Erivan Radyosu son yüzyılda Kürtçe müziğin toplanması, gelişmesi ve de çeşitlendirilmesi hususlarında Êzîdi Kürtlerin yeri azımsanmayacak kadar büyüktür. Kitapta bir yandan Êzîdilerin acı ve keder dolu tarihlerini anlatırken diğer yandan dil, kültür, düşünce ve entelllektüel anlamda Kürt kültürüne olan katkılarını göz önüne serir. H.G 09.12.2023

Çemberin Dışındaki KürtlerAli Haydar Ülger · Ürün Yayınları · 20161 okunma

Hüseyin Gündoğdu

Çemberin Dışındaki Kürtler Ali Haydar Ülger

"...Maksim Gorki: 'Kürt halkı,kendi yazarı Erebê Şemo'nun diliyle konuşur."

Sayfa 519Kitabı okudu

Reklam

Hüseyin Gündoğdu

Ezidiler

Çemberin Dışındaki Kürtler Alevilikteki dört kapının Êzîdilikle en önemli benzerliği ise Ezidiler Laleşteki merkezine "Nur" ya da "Nurani" derler.Bu da inanç merkezlerindeki ışığın kutsallığı ile ilgilidir.Buradaki 'ışık' esas alındığında dört kapının Êzîdi inancındaki karşılığı;Şeriat-Çerağ,Tarikat-Fitil,Marifet-Yağ ve Hakikat-Işık şeklinde yorumlanırken,her iki inançta da 'çerağ' gibi doğru 'fitil' gibi yanmalı,'yağ' gibi erimeli,bir gibi 'ışık' vermeli şeklinde değerlendirilmektedir ki,her iki inançta var olan dört aşamalı yol,her biri bir diğerinin belirleyicisi ve tamamlayıcısıdır."

Hüseyin Gündoğdu

Êzîdiler s445

"Şeyh Âdi, ortaya koyduğu inanç içinde kendisini bir peygambeden çok'Tanrı-İnsan' olarak belirtir.Aslında bu yönüyle "Ali-İlah "a benzer bir özellik göstermektedir. İnanç kitaplarının tümü şifreli ve Kürtçe dilinde yazılan Ezidiliğin geçmişi 4000 yıla uzanan Kürt kimlikli bir din olduğunu ortaya koymaktadır. Benzerlik yönünden Hristiyanlıktaki "Baba-Oğul-Ruh" ile aslında her iki inanca sonradan yerleşen ve Alevilikteki "Allah-Muhammed-Ali" şeklindeki kural açıklaması Ezîdilik'te yerini "Tanrı-Melek Tavus-Şeyh Adi" üçlemesine dönüşmektedir, deler daha çok "Tanrı-Doğa-Insan" ya da "Mürşit-Pir-Talip" şeklinde yorumlanmakta,inanç içinde kendisini bir peygamberden çok "Tanrı-insan ortaya koyduğu Alevilikte ve Êzîdilikte inanç temelinde beşlerin de ayrı bir yeri vardır."

Hüseyin Gündoğdu

Êzîdiler s432

"Gelinen noktada Yezdanilik inancının son yüzyılda büyük bir erozyona uğradığı, örneğin Lur Kürtlerinin Şiileştikleri ve Kürtçe'nin çeşitli Gorani lehçelerini konuşmaktan Farsça konuşmaya kaydıkları,Lak Kürtlerinin de aynen Lurların sonucu gibi erime yaşadıklarını görüyoruz.Melekler inancı olan Yezdaniliğin çiftçi kesimi olan Pehlevi Kürtleri ise tamamen Sünnileşmişler, yaşadıkları bu değişimden dolayı dilleri de Pehlevi Kürtçesinden Kurmanci Kürtçesi'ne kaymıştır. Günümüzde Pehlevi Kürtçesi'nin ayakta duran lehçeleri Kırmançki(Zazaki) ve Gorani'dir."

Hüseyin Gündoğdu

Êzîdiler s432

"Yezdanilikte (Alevilik) maddi olan öbür dünya yoktur.O dünya tamamen soyuttur ve bu yönüyle de İslam'ın sufi tarikatlarını da etkilemiştir."