Cumhuriyetin Tarihi

Ali Fuat Cebesoy, kendisiyle yapılan bir röportajda şunları söyler. [Ifade bozuklukları metnin aslındadır) "Atatürk'ün icraatı var ya, yenilikleri var ya, şapka giydirdi, kadın haklarını verdi, kanunu medeniyi kabul etti, bu icraatı var yani bu memlekette mühim bunlar, bunlar kolay kolay herkesin yapacağı iş değil. Suikastı mahsus bir terör havası yarattı, bunları yapabilmek için. Böyle hareketleri vardır... Suikast meselesi[nden] evvelden haberdardı... Ani bir sürpriz değil. Ama onu öyle bir sahneye koydu ki mecliste, memlekette, hem bir terör, hem de aman Atatürk'ü muhafaza edelim, ne söylerse yapalım, fikrini hazırladı ve arkasından, bir arkasından, öbürü arkasından, ille bunu yapacaksınız diye, şapkadan başlayarak kanunu medeni vesaire hepsini yaptı. Böyle hareketleri vardır. Şimdi bu hareketleri esas alacak olursak bu adam diktatör, diktatör. Ama esası diktatör değil çünkü başka türlü hareket zaaf vereceği için, yarım bırakacağı için, daha fenalık getireceği için burada bir mizansen sahneye koyardı. O mizansene ekseriye diktatörlük derlerdi. Yani ben öyle derim ki büyü sanatkar ve usta bir aktör

Elif Alioğlu

Meclis içinde ve İstanbul basını şahsında Meclis dışında Hükümete yönelik eleştiriler gittikçe sertleşerek devam ederken, bazı gazetelerde kurulacağı söylenen yeni parti ile ilgili haberler çıkmaya başlar. Yeni partinin ismi ile ilgili spekülatif haberler yayınlanır. Bu partinin "Cumhuriyet Fırkası" ismini taşıyacağına ilişkin haberler üzerine, Halk Fırkası ani bir girişimle. Cumhuriyetçiliği" yeni partiye "kaptırmamak" için elini çabuk tutarak, isminin önüne "Cumhuriyet" ismini ekler. Ancak ilginçtir bu ismi, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın resmen kurulduğu 17 Kasım'a kadar hiç kullanmaz.

Reklam

Elif Alioğlu

Osmanlı Dönemi ve Laiklik

Zira, Osmanlı toplumu ve İslam Batı toplumları ve Hıristiyanlık'tan tamamıyla farklı özelliklere sahiptir Ne laikliğe zemini hazırlayan Kilise benzeri bir kuruma ve ne de laikliği oluşturan Kilise-Devlet çatışmasına ve ne de mezhepler arası çatışmalara/savaşlara genelde İslam ülkelerinde ve özelde de Osmanlı'da tanık olunmamıştır. Bu nedenle, Batı'daki anlam ve uygulamasıyla laikliğin savunulmasına ve uygulanmasına yönelik gayretlere Osmanlı dönemin de rastlamak hiçbir şekilde mümkün olmaz.

Elif Alioğlu

3mo

Birinci Meclis

Okul ve medrese çatışması vardı, yenilik ve muhafazakârlık çarpışması vardı, Cumhuriyetçilik ve Saltanatçılık çarpışması vardı, Türkçülük ve Osmanlılık çarpışması, ırkçılık ve ümmetçilik çarpışması vardı. Bu bakımdan Birinci Büyük Millet Meclisi 1908 Osmanlı Mebusan Meclisi'ne benzer. İki istisnasıyla: Osmanlı Mebusan Meclisi'nde Hıristiyan ve İslâm çarpışması vardı. Büyük Millet Meclisi'nde o yoktur. Osmanlı Mebusan Meclisi'nde bir milliyetler çarpışması vardı. Birinci Büyük Millet Meclisi'nde bu da yoktur. Bunun içindir ki 1908 Osmanlı Mebusan Meclisi her zaman, devleti parçalamak emeliyle sağlam tutmak gayesinin çarpışmasına sahne olmuştur. Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi ise devleti kurtarmak ve istiklâli sağlamak noktasında oybirliği halindedir.

Hanife Şeyma Say

@seymahanife·

Fakat daha sonra karar değişikliğine gidilerek açılış tarihi 23 Nisan cuma gününe ertelenir. Değişikliğin nedenini Mustafa Kemal Paşa "Heyet-i Temsiliye Reisi" sıfatıyla kolordulara, 61 Fırka Komutanlığına, tüm vilayetlere, müstakil livalara, müdafaa-i hukuk heyet-i merkeziyelerine ve belediye reislerine gönderdiği 21 Nisan 1920 tarihli tamiminde "Cuma gününün kutsallığından yararlanmak" olarak açıklar. Bu toplumda son derece güçlü olan ve milli mücadeleyi başarıya ulaştıran dini duygu, düşüncelerin dikkate alan yaklaşımın gereği olur. Bu aynı zamanda milli mücadeleyi zafere ulaştıran ruhun hangi ruh olduğunu gösteren önemli bir belgedir.

Sayfa 13

Elif Alioğlu

Cumhuriyet'in İlanı

Cumhuriyetin ilanını diğer bir çok kimse gibi sonradan duyan Kazım Karabekir de Cumhuriyet'ten yana olduğunu belirtir ve üstü kapalı bir göndermede bulunarak kişisel otoritenin her türlüsüne karşı olduğunu açıklar.