Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərindən biridə "Danabaş kəndin əhvalatlari"əsəridir.Bu əsər o vatki iqtisadi-siyasi vəziyyəti açıb gösdərir.Xudayar bəy timsalinda o vaxtki kəndxudalarin əsl üzü açılıb gösdərilir.Xudayar bəy Azərbaycanlı olsada o xalqı üçün heç nə etmir,xalqin yaninda olmur,xalqa zülüm verir və onları döyür.Xudayar bəy rus hakimiyyətinə boyn əyir onlarin isdədiklərin edir xalqı üçün heç nə etmir.Naçalnik,kəndxuda,qazı,molla onlarin üzü açılıb gösdərilir.Əsərdə ən əsasi xalqin savadsiz olduğu gösdərilir bununla belə nəticiyə gəlmək olarki o vaxt kəndli və kasib uşaqlari məktəbə,təhsilə yönləndirmirlər.Kəndlikəri cahil,avam olaraq yetişdirillər.Vəliqulunun universitetə hazirlaşmalı,oxumalı olduğu yerdə onu evləndirməyə yönləndirilibdi bununlada yazar o vaxtki siyasi-iqtisadi vəziyyəti açıb gösdərir.Cəlil Məmmədquluzadə ən görkəmli yazarlarimizdan biridi onun əsərlərin oxuyan heç vaxt peşman olmaz.