"Jüpiter’in silahı yıldırımlardır, ama öyleyken o ne yapıyor, rahat duruyor. Gök gürültüsünü uğuldattığı sık sık işitilmez; öyle ki aptal biri Jüpiter’in uykuda olduğunu sanır. Oysa Jüpiter’in yerine bir edebiyatçıyı ya da bir köylü kadınını oturtun, bakın gök nasıl gürlüyor!"
Delikanlı, diğer Dostoyevski eserleriyle benzer izleklerin peşine düşen, Dostoyevski anlatısının temel motiflerini içeren tipik bir Dostoyevski romanı olmanın yanı sıra, derdi ve sözü başka, özgün bir anlatı olma özelliğindedir.
Gençliği ve saflığıyla Budala’nın Prens Mişkin’ini hatırlatan, kolaylıkla Yeraltından Notlar’ın kırklı yaşlarındaki kahramanıyla bağı kurulabilecek Arkadiy Dolgorukiy’i, onlarla benzer düşünce ve çelişkiler arasında, yakından tanıma olanağı buluyoruz. Artık bir çocuk değil belki ama henüz bir yetişkin de olmayan Arkadiy Dolgorukiy’in, irin gibi taşıdığı çocukluk öfkesi ve delikanlılık heyecanıyla attığı adımları izlerken, bir Dostoyevski anlatısından beklemediğimiz şekilde, şefkat duygusuna kapılıyoruz. Belki başka hiçbir eserinde kahramanı için bu denli yoğun bir şefkat talebi olmayan Dostoyevski, bir açıdan, Arkadiy Dolgorukiy karakteri nezdinde geçmiş tüm roman kahramanlarını anlamamızı sağlamaya çalışıyor gibidir.
Dostoyevski, Arkadiy üzerinden, karmaşanın hüküm sürdüğü, ahlaki temelleri sarsılmış, iyi ile kötü arasındaki sınırı belirsizleşen Rus toplumsal yaşantısına açık bir eleştiri yapmaktadır. Arkadiy bir yandan geleneğin simgesi Makar Dolgorukiy’e hayranlık duyar, diğer yandan bir entelektüel olan Versilov’a öykünürken; Rusya için iki gelecek timsali çiziliyor gibidir önümüzde. Ama Dostoyevski, Arkadiy’e yaşattıklarıyla, Rusya’nın geleceğini bambaşka bir şeyin şekillendireceğini gördüğünü söyleyecektir.
Unutulmaz Versilov karakteri ve çerçevesi çizilen baba-oğul ilişkisi ile Delikanlı, Karamazov Kardeşler’in de müjdecisi gibidir...
Klasik edebiyat tutkunları için, Leyla Soykut Türkçesiyle…
