Lenin “işçiler birbirleriyle değil kendi burjuvalarıyla savaşmalı” diyordu ama savaş başladığında kimsenin bunu dinleyecek hali yoktu. Şovenizm galebe çalmış, savaş çığlıkları yoksul milyonları kendinden geçirmişti.
Onların uyanışını yine savaş sağladı. Ölüyorlardı, biner biner. Kurşundan kaçan bombayla, bombadan kurtulan zehirli gazla, zehirli gazdan sağ çıkan süngüyle... Hala ayakta kalındıysa devreye salgın hastalıklar giriyordu.