Bu çalışmada dinin insanlık tarihinde hak-hukuk aramasında önemli bir unsur/kaynak olduğuna vurgu yapılmıştır. Bu asıl ve önemli faktörün(dinin) tanımları, işlevleri, varlık nedenleri, özünde bir oldukları, ortak yanları, sınıflandırması özetlenmiştir. Tek Tanrı-Çok Tanrı fikrinin öncelik durumları tartışılmış ve dinin șart ve belirleyici bir faktör olduğu, muhatapların kavramaları için sembollerle anlatıldığına dikkat çekilmiştir. Bugün de başlangıçta olduğu gibi totemden-tevhide bir görünüm vardır ve her grup kendi çemberinde itaat ve gayret içindedir. Dini anlatımlar, örneklemeler; mitoloji ve efsanelerle, yaratılarla iç-içedir. Bu anlatım ve örneklerle inanc güncellenmekte ve yeni nesillere sunulmaktadır ve kuralları müeyyideleri vardır.
Vicdan sahipleri, gerçekler dinin aslına rücu etmesini, temel insani isteklere varmasını istemektedirler. Dinde akıl, rehberdir, pusuladır, asıldır. Aklın çözemediği sorunlar, fikirler vardır ve bunlar için zaman içinde çeşitli faraziyeler ileri sürülmüştür.
Bu saha "mümkün" iklimidir Var-yok est ağırlıktadır, ğayb'dir. Herkesin nazariyesi, özüne zıt olmadıkça geçerlidir makbuldür, kutsaldır.
