DUBEYTÎ (Baba Tahirê Uryan / Sabah Kara) Wergerandina şiirê bi form û wezin û qafiyeyan, karekî zehf zehmet e. Tu me’nayê werdigerînî, bi form û wezin û qafiyeyan li hev nake; tu formê li hev tînî, bi me’na û wezin û qafiyeyan rast nayê; tu weznê rast dikî, bi me’na û form û qafiyeyan nacive; tu qafiyeyan tertîb dikî, bi me’na û form û weznê li hev nake… Weku xwendevan di çapa yekem de dîtibûn, me ev karê zehmet, bi muwefeqiyeteke mezin anîbû cî. Lêbelê huner, bêdawî ye. Tu şiira herî baş jî binvîsî, dibe ku tu şiireke ji wê çêtir binvîsî; tu wêneyeke herî baş jî resim bikî, dibe ku tu wêneyeke ji wê çêtir çêkî; mi’mar binaya herî baş jî ava bike, dibe ku ew binayeke jê çêtir jî çêke… Di vê çapa duyem de me hemû Dubeytiyan cardin bi orjînala wan re muqayese kirin; me li cihna lizûm nedît ku em ti tiştî biguherin; li cihna –piştî tecrubeya evqas salan– me me’nayê hê jî zelaltir kir; û li cihna jî me wezin û qafiyeyan ji berê çêtir kirin. Lê di vê çapê de nûtiyek din jî heye: Bi himmeta hevalên Nûbiharê, me nusxeyek din a Dubeytiyan peyda kir. Ev nusxe li Kutubxaneya Hisar a Îzmîrê, di binê numreya 550 de qeydkirî ye. Kitab bi xwe mecmûeyek ji Munacati Xwace Ebdillahi Ensarî û Rubaiyati Hekîm Omer Xeyyam û Rubaiyati Baba Tahiri Lori Hemedanî ye. Dubeytî di vê kitabê de di navbera rûpelên 106 û 117 de ne; ku hemû 57 Dubeytî ne. Yanî li gor nusxeya me ya ku bi sedan Dubeytî û çend xezel tê de hene, ev nusxe guldesteyeke zehf biçûk e. Nusxe bi destnivîsa Ebdissemed Tebrîzî di sala 1319’a Hicrî, meha Muherremê de (Mîladî 1901) li Stenbolê hatiye çapkirin. Me di vê çapê de, di dawiya kitabê de cî da vê nusxeyê jî. Me hemû Dubeytiyên vê nusxeyê bi Dubeytiyên me re dan ber hev û yeko yeko bi hev re muqayese kirin û ferqên di navbera wan de nîşan dan.

Author:

Baba Tahirê Uryan

Author:

Translator:

Türler:

Estimated Reading Time: 5 hrs. 54 min.Page Number: 208Publication Date: 1998Publisher: Nûbihar

ISBN: 9789944360845Country: TürkiyeLanguage: TürkçeFormat: Karton kapak

Similar Books

See All

Reklam

Book Statistics

1,698gösterim

Reader Profile of the Book

Kadın% 28.2

Erkek% 71.8

0-12 Yaş

13-17 Yaş

18-24 Yaş

25-34 Yaş

35-44 Yaş

45-54 Yaş

55-64 Yaş

65+ Yaş

About the Author

Baba Tahirê UryanYazar · 4 books

İran’da yetişen şâir ve velîlerden. Onuncu yüzyılın sonu ve on birinci yüzyılın başında yaşadı. İsmi Tâhir olup, Baba Tâhir ve Tâhir Uryân-ı Hemedânî diye meşhûr oldu. İran’ın Hemedan şehrinde doğdu. 1010 (H.401) senesinde aynı yerde vefât etti. Kabri Hemedan’dadır. Baba Tâhir Uryân’ın hayâtı hakkında verilen bilgiler çok az olup, daha çok kerâmetleri hakkında kıssalar nakledilmektedir. O küçük yaştan itibâren ilim tahsili için gayret sarfetmekte bu hususta elde ettiklerini bir türlü yeterli bulmamaktadır. Nakledildiğine göre bir gün Baba Tâhir, Hemedan Medresesi talebelerine ilim elde etmek için ne yapmak lâzım geldiğini sordu. Talebeler onunla alay etmek için bir kış gecesini havuzun buzlu suyu içinde geçirmesi gerektiğini tavsiye ettiler. Baba Tâhir bu tavsiyeyi aynen tatbik etti. Ertesi sabah Allahü teâlânın ihsânı ve bereketi ile kendisini ilim nûru ile aydınlanmış buldu. Bu vakadan sonra Baba Tâhir Uryân hazretlerinin pekçok kerâmetleri görüldü. Bir defâsında Elvend Dağının karını, içindeki ilâhî aşk ateşinin harâretiyle eritmiştir. Bir kere de ilm-i heyete, astronomiye dâir kendisine sorulan meselenin hallini ayak parmağının ucuyla çizmiştir. Böylece Hemedan ve Turistan bölgesinde şöhreti artan Baba Tâhir Uryân’ın duâsına kavuşmak ve sohbetinden istifâde etmek isteyenler onun huzûruna koşmaya başlamışlardır. Nitekim Selçuklu Devletinin kurucusu Tuğrul Bey de Hemedan’a geldiği zaman, onunla sohbet etti ve duâsını kazanmayı büyük nîmet bildi. Tuğrul Bey Hemedan’a geldiği zaman üç zât vardı. Bunlar: Baba Tâhir, Baba Câfer ve Şeyh Hamşâd’dı. Bu üç zât, Hemedan şehrinin kapısında yer alan ve Hızır adıyla anılan bir tepenin yanında idiler. Sultan onları görünce bineğini durdurdu. İndi ve Vezir Ebû Nasr el-Kundûrî ile onların yanına gelerek ellerini öptü. Baba Tâhir, Sultana; “Ey Türk! Allah’ın kulları ile ne yapacaksın?” diye sorunca, Sultan; “Siz ne emrederseniz onu yapacağım.” dedi. Baba Tâhir; “Muhakkak Allah adâlet ve ihsân yapmayı buyurur.” (Nahl sûresi:90) meâlindeki âyet-i kerîmeyi okuyarak; “Allahü teâlânın buyurduklarını yap.” dedi. Sultan Tuğrul Bey ağlayarak; “Öyle yaparım.” dedi. Baba Tâhir, Sultanın elini tuttu ve; “Benden bunu kabûl et.” dedi. Sultan da; “Ettim.” dedi. Baba Tâhir parmağında bulunan ve yıllarca taktığı yüzüğünü parmağından çıkararak Sultanın parmağına taktı ve; “Âdil ol!” dedi. Sultan katıldığı her savaşta o yüzüğü parmağına takardı. Zâhirî ilimlerde âlim, tasavvufta yetişmiş bir velî olan Baba Tâhir Uryân’ın asıl şöhreti şâirliğinden gelmektedir. İran edebiyâtında daha çok Lûristan (Lûrî) lehçesiyle söylediği ârifâne ve etkileyici beyitleriyle ün kazanmıştır. Dübeyit adı verilen bu şiirlerin ölçüsü normal rubâî vezninden biraz farklıdır. Zamanla halk arasında yaygınlaştıkça bâzı değişikliklere uğrayan bu şiirler orijinalliklerinden bâzı şeyler kaybetmişlerdir. Baba Tâhir’in dübeyitleri (rubâi) dışındaki en önemli eseri, ahlâkî, tasavvufî konulardaki bâzı düşüncelerini özlü bir biçimde ifâde ettiği Arapça bir eserden Kelimâtü’l-Kısâr (Kısa Sözler) adlı mecmûadır. Tasavvuf erbâbı arasında büyük rağbet gören bu eser, yirmi üç bâbdan ibâret olup, Farsça ve Arapça çeşitli şerhleri yapılmıştır. Baba Tâhir’in dübeyitleri, bâzı gazelleri ve Kelimâtü’l-Kısâr adlı veciz sözler mecmûasını ihtivâ eden dîvânı, 1927 senesinde Armağan Dergisi’ni yayınlayan Hüseyin Vâhid Destgerdî tarafından Tahran’da neşredildi. Bu dîvânın Kelimâtü’l-Kısâr dışındaki dübeyitleri ve gazelleri ihtivâ eden kısmı Türkçe’ye çevrilmiştir. Kaynakların bildirdiğine göre Hemedan ile Lûristan’da yaşadığı anlaşılan Baba Tâhir Uryân 1010 (H.401) senesinde Hemedan’da vefât etti. Şehrin kuzey-batı tarafındaki Bun-i Bâzâr mahallesinde küçük bir tepe üzerinde defnedildi.