20. Yüzyıl’ın önemli sanat ve edebiyat kuramlarından olan Toplumcu Gerçekçi Sanat ve Edebiyat Kuramı, geliştirildiği dönemden beri sanatçıların ve araştırmacıların ilgisini çekmiştir.
Kökeni 19. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren gerçekleşen toplumsal, ekonomik, siyasi, bilimsel ve sanatsal olayların gelişimlerine dayanan Toplumcu Gerçekçilik, emek ve emekçiyi önemseyen, bu tavrı söylemlerine de yerleştiren Marksist sosyalizmin ilkeleri ışığında kurulan ilk büyük devlet örneği Sovyetler Birliği’nin resmî sanat ve edebiyat anlayışı olmuştur. Kuramdan resmî edebiyata, edebiyat anlayışına genişleyen, Marksist sosyalistideolojiyi pek çok noktada hissettiren Toplumcu Gerçekçilik, Sovyetler Birliği’nin yakın komşularından olan Türkiye Cumhuriyeti’nin sanatını ve edebiyatını oldukça etkilemiştir. Bu çalışmada; ilgili etkinin 1930-1960 dönemindeki karşılıkları, kuramı benimseyen yazarlar ve romanları üzerinden gösterilmiştir. Eserler klasik roman çözümlemesinden ziyade, toplumcu gerçekçiliğin altyapısı dikkate alınarak değerlendirilmeye alınmıştır. Türk edebiyatının ve romanının “büyük” olarak kabul edilen bazı yazarlarının da benimsediği bu kuramın, Türk edebiyatına ve romanına ne tür katkılar sağladığı irdelenmiştir.
1930-1960 döneminde eser vermiş 20’ye yakın yazarın 50’den fazla romanının Toplumcu Gerçekçilik açısından incelendiği çalışmamız, kuramın Türk romanındaki gelişiminin ana ve ara yönlerine dikkat çekmektedir.
