Aleksandr Sergeyeviç Puşkin...
Şair... Tiyatro yazarı... Romancı.
Osmanlı-Rus Savaşı döneminde, Kars'a gelir... Sonra Erzurum'a.
Genç yaşta, düello sonucu öldürülen Puşkin... Kars’da büyüdüm o yüzden çok etkilendim.
Bu kitabında Kars'ı anlatır... Ve Erzurum'u.
Kars'ta.”Pushkin-Restaurant." vardı şimdi var mı bilmiyorum ama,
“Puşkin Çorba"
(Didiklenmiş kaz eti.Yeşil mercimek.Zerdeçal.Yoğurt.Diri yarma).
Yanında salata, turşu, köy yoğurdu.
Ana yemek. Kaz veya kırmızı et.
Üstüne. Un helvası. Çay.Bitmedi.
Yemekten sonra "eğlence"..
Kafkas halk dansları..
Yöresel müzik.
Âşıkların atışması.
Puşkin, Osmanlı-Rus Savaşı'nda Rus ordusu ile Erzurum'a gelirken"Erzurum Yolculuğu" nu kaleme almış.
, “Erzurum Yolculuğu” notlarında, Arpaçay’ı geçtikten sonra şöyle söylemektedir;
“Arpaçay. Yani sınır.Doğrusu Ararat’a bedeldi bu.Ömrümde ilk kez yabancı bir ülkeye giriyordum. Sınır içimde gizemli duygular uyandırırdı hep.fakat engin Rusya’nın sınırlarını hiç aşmamıştım. Bu kutsal ırmağa sevinçle girdim ve atım Türk kıyısına çıkardı beni. Fakat bizimkiler ele geçirmişlerdi bu kıyıyı. Böylece demek ki Rusya’daydım hâlâ!” (s. 37, 38).
Bu pasaj, Puşkin’in Rus emperyalizminin Türk topraklarındaki muhteris emellerini yine muhteris bir tavırla nasıl da alkışladığını özetler.
