2018 yılında Edmond Belamy’nin portresi isimli yapay zeka tarafından üretilen tablo New York’ta düzenlenen bir müzayedede 435.000 doların üzerinde alıcı bulduğunda, aynı yıl FIFA Dünya Kupası’nda Avusturalya Fransa karşılaşmasında penaltı kararını bir yapay zekâ uygulaması verdiğinde, insanlık artık kendi tekelinde sandığı sanattan, önemli bir eğlence kültürü sağlayan futbola kadar farklı her alanda değişimle burun buruna gelmiştir. Değişime karşı alınabilecek en kötü tavır, onu görmezden gelmek ya da karşısında durmak/kabullenmemektir. Ancak söz konusu bireyin mesleğinde bir değişim olduğunda insanlık hiçbir zaman kucaklayıcı olamamıştır.İbrahim Müteferrika’nın matbaayı İstanbul’a getirdiğinde, ona karşı duran hattatlarla, güvenli bir şekilde yük ve insan taşıma görevini üstlenen buharlı trenlere saldıran kovboylar aynı insani tepkiyi veren, ancak tarih tarafından acımasızca yargılanan iki kesimdir. Çünkü her ikisi de değişimle birlikte toplumdaki konumlarını ve prestijlerini sağlayan mesleklerini kaybetme korkusu ile yüzleşmiş ve buna göre tepki vermişlerdir. Bugün İstanbul’daki tüm sarı taksilerin ve otobüslerin sürücüsüz hale getirileceğini hayal edelim. Bu araçların sürücüleri olan şoförler yine benzer bir tepki vermeyecekler midir?
Teknolojideki değişim hızı ve uygulama sahasının genişlemesi ile 2016 yılından itibaren pek çok önemli kaynak, mesleklerin sanıldığından daha hızlı şekilde değişeceğini vurgulamaktadır. Üstelik bu sefer değişimin hızı insan ömrü kadar değil, sadece 5-6 yıl olarak tahmin edilmektedir. 5 yıl, bir mesleği hedefleyerek üniversiteye giren bir gencin, mezun olduğu zaman hedefinin mesleğinin büyük ölçüde değişmiş/güncellenmiş olması demektir. Peki insanoğlu bu hıza, değişime nasıl adapte olmalıdır? Geleceğin Meslekleri kitabımız, değişimin tetikleyicileri hakkında bilgi vererek, olası meslekler ve bu mesleklerin arka planı hakkında aklınıza takılanları ve karanlıkta kalan noktaları aydınlatmak amacıyla hazırlanmıştır.
Mesleklerdeki değişim, 20 yıl öncesine kadar önümüze konan mavi ve kırmızı hap gibiydi. Kırmızı hapı seçerek değişimin getirdikleri ve götürdüklerine gözümüzü kapatabiliyor ve görmezden gelebiliyorduk. Mavi hapı seçenler Hadi canım bunun da mesleği mi olurmuş? dediğimiz işlerle uğraşmaya çoktan başlamışlardı. Ancak içinde bulunduğumuz çağda önümüzdeki masada artık sadece mavi hap var. Bu kitap, mavi hapı almanızda sizleri cesaretlendirecek ve Alice Harikalar Diyarında masalındaki gibi sıkışıp kaldığınız tavşan deliğinden kurtularak, yenilikler dünyasına adım atmanızı sağlayacak
20. yüzyılın sonuna doğru bilgi ve iletişim çağının gelişmesi ve internetin yaygınlaşması sonucunda dijital servislerin yayılmaya başlaması ile alıştığımız endüstri çağının sonunu ve adını ne koyarsak koyalım, yeni bir dönemin geldiğini gösteriyor. Endüstri sonrası bu dönemin en önemli iki unsuru ise hız ve ağlar... Ağlar bizi zaman ve mekan farkı gözetmeksizin dünyanın her tarafına bağlarken, gittikçe küçülen yeryüzü köyünde, ilişkilerin de gittikçe iç içe geçtiğini, ülkeler, kurumlar ve kişiler arasındaki rekabetin de hızla yayıldığını izliyoruz. Endüstri sonrası çağda sık karşılaşılan yapay zekâ, blockchain, paylaşım ekonomosi, nesnelerin interneti ve arttırılmış gerçeklik gibi yıkıcı yenilikler, geleceği öngörmek yerine bizi ister istemez esnek bir davranış benimsemeye zorlayacak. Dr. Şebnem Özdemir ve Doç. Dr. Deniz Kılınç’ın incelemesi bize gün geçtikçe daha çok karşılaşacağımız dinamik bir ortamın gerektirdiği; mesleklerin yenilenmesi ve gelişmesi üstüne bir ışık yakıyor.''
Faruk Eczacıbaşı
Ben, bu kitapla tanışana kadar geleceğin meslekleri nelerdir? sorusuna net bir cevap veren bir metin görmemiştim. Bu elinizde tuttuğunuz kitap sadece mevcut meslekler yok olacak, yeni meslekler gelecek, değişime hazırlanın gibi kimsenin itiraz edemeyeceği genel argümanlar ileri sürmüyor, aynı zamanda çok cesurca geleceğin mesleklerini net olarak tanımlıyor, adını söylüyor, açıklıyor ve tarif ediyor. Yani bizi henüz bilmediğimiz mesleklerle tanıştırıyor ve insanın o mesleği ne zaman yapay zekaya bırakacağının bile altını çiziyor. Cesaretini de bilimsel verilerden alıyor. Geleceğin Meslekleri kitabını mutlaka alın ve çok iyi bir yerde koruyun çünkü bu kitabı en az 3 kez okuyacaksınız; şimdi, 2025’te ve 2030’da. Ya da şöyle diyelim bu kitap, her 5 yılda bir tekrar okunması gereken ve dijital uygarlık çağında size rehberlik edecek bir yol arkadaşınız olacak.'
Birol Güven
Hızla değişen dünyamızda yakın bir gelecekte birçok meslek ve işkolu ortadan kalkacak ve iş yapma biçimleri değişecek. Bu kitap özellikle Yeni Sanayi Devrimi, Veri ve Yapay Zeka’nın bu değişime etkilerini çok net ortaya koyuyor. Bir referans kitabı olarak yanınızda sürekli bulunmasını tavsiye ediyorum.
Alphan Manas
