Gündelik Hayatımızın Tarihi
Kudret EmiroğluGündelik Hayatımızın Tarihi Gönderileri
Gündelik Hayatımızın Tarihi kitaplarını, Gündelik Hayatımızın Tarihi sözleri ve alıntılarını, Gündelik Hayatımızın Tarihi yazarlarını, Gündelik Hayatımızın Tarihi yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.Yoksa biz ütü ülkesi miyiz? :)
Ütünün İngilizcede (iron: demir) ve Fransızcada (fere a repasser: üstünden geçmek) ayrı bir adı yokken, üstelik Türkçe ütünün Rusça (utyug) dahil Balkan-Slav dilleri ve Farsçaya geçmiş olması, Orta Asya'nın bütün Altay dilleriyle birlikte en uzak ve arkaik Yakutçada (Sahaca) "ötüük" biçiminde bulunması, Türklerin, Çinliler gibi ün salmasalar da, iyi ütücü olduğunu düşündürmektedir.
Sayfa 167
Ütünün Çin kökenli olabileceği etimologlarca ileri sürülmüştür. Kaşgarlı Mahmud "Ol tonuğ ütidi" (O elbisesini ütüledi) örneği yanında "Ol başığ ütti" (O başının saçlarını ütüyle yaktı, ütüledi) örnek cümlesiyle ütü kültürünün genişliğini de yansıtır.
Sayfa 167
Ütü sözcüğü "ütük" biçimiyle Kaşgarlı Mahmud'un Divan'ında yer alır ki, kızdırılarak elbiseye bastırılan mala biçiminde bir demir parçasından ibaret olan bu alet, Orta Asya'da eskiden elbiselerin yıpranana kadar giyilmesi adet olmasına karşılık, toplumun bazı kesimlerinin ütü kullandığının da tanığıdır.
Sayfa 167
Eski Mısırlıların elbiselerini ütüledikleri, mezarlarda bulunan elbiselerden (İÖ 2400) anlaşılıyorsa da bilinen en eski, odun kömürü yakılan tava biçimindeki ütü Çin'de bulunmuştur ve İÖ 3. yüzyıla aittir. Eski Yunanlar İÖ 400 yılında keten kumaşlarda "pili" yapmak için silindir biçiminde ısıtılmış çubuktan oluşan bir tür ütü kullanırlardı. İki yüzyıl sonra Romalılar düz, metal bir "mala"yla pili yapıyorlardı. İki tarafı vidalı pres ütüyü de onlar geliştirdiler. Ütülenrniş ve ütüyle pili yapılmış elbise giymek, toplumsal statü belirtisiydi.
Sayfa 166
Elektrikli Süpürge
1898 yılında Londra'da bir sanayi
sergisine katılan H. Cecil Booth, burada sergilenen ve halılara hava üfleyerek tozu ve kiri uçurup üstündeki metal kutuda toplamayı amaçlayan toz-kaldırma makinesini görünce, böyle bir makine üzerine çalışmaya başladı. Tozu emme ve filtre etme esası üstüne kurduğu makinesinin patentini 1901 yılında aldı. ilk ticari elektrikli süpürge bugünün buzdolabı büyüklüğündeydi ve iki kişi tarafından kullanılıyordu. işyerleri değil evler için yapılan daha küçük modelleri bile önceleri bir kişinin tek başına kullanması mümkün değildi.
Sayfa 165
Evde kullanılan gırgırın üreticileri, toza karşı alerjileri olan Anna ve Melville Bissell'dir. 1876'da üretilen makine 1890'larda İngilizcede "halı bissellemek" diye fiil haline gelecek kadar yaygınlaşmıştı.
Sayfa 165