Harâbât Karşısında Namık Kemal
M. Kaya BilgegilSözler ve Alıntılar
Ziyâ Paşa'da adının unutulmaması için büyük bir arzû vardır; bunu sağlayacak değerde eser vücûda getiremediğinin de farkındadır. Kıtmîr, hayvân olduğu hâlde erbâb-ı kemâle hizmet etmek suretiyle bu dünyada nâmına "ikba" etmenin yolunu bulmuştur. Ziyâ Paşa da kâmil insanlara hizmet ederse ayni neticeye varacaktır. Devlet ve edebiyat adamı olan Paşa, birinci sıfatında ümîdi kestiği veya kesmek mecbûriyetinde bırakıldığı yıllarda, adını devâm ettirecek edebiyat fâaliyeti cümlesinden olmak üzere Harâbât'ı hazırlıyor.
Harâbât müellifi, lisan, husûsiyle onun miyâr-ı belâgat olan şiir bozulursa, toplum da düzenini kaybeder diyor. Hükümdarların şâirlere verdiği ehemmiyeti ise bu sebebe bağlıyor. Ona göre, hükümdarı ölümsüz kılacak şey, isimlerinin şiirlerde yer alabilmesidir.
Hayret almış bülbülü bilmem ne etsün nişlesün
Ağlasa gül incinür gülse diken ağzın diker
NEVRES
Nâmık Kemal Bey, Ziyâ Paşa'yı prensiplerinden ayrıldı diye muâheze ederken; kendisi de, Harâbât sahibi için itham konusu olan işleri yapmak sûretiyle, prensiplerinden uzaklaşmış bulunuyordu.
Nâmık Kemâl'in Eski Edebiyât'a tamâmen vâkıf oluşuna dâir beslenen umûmî kanat hatâlıdır!
Harabât müellifine göre şâirliğin iki şartı vardır.
A) İnsanın doğuşla getirdiği kabiliyet, yani günümüze âit pedagojik terimle "istidat".
B) İlim ve maârif tahsili.
Kitabın Harâbât ismini alması da, şâirlerin meşrebi yüzündendir:
Rindân eder anda çok mülâkat
Koydum adını anın Haraâbât